Büyükşehir belediye başkanının ilçe belediyeleri üzerindeki yetkileri ve kullanımı

Abstract

Türkiye'de yürürlükte bulunan 5216 sayılı yasanın öngördüğü büyükşehir belediye modeli, büyükşehir belediyesinin organları arasındaki ilişkiler açısından güçlü belediye başkan modelini öngörmüştür. Bu modelin benimsenmesinde iç göç, hızlı nüfus artışı gibi nedenlerle küreselleşme-yerelleşme perspektifi altında hızla büyüyen kentleri çekip çevirecek, süratli bir şekilde karar alabilecek bir kent yönetimin ancak çoğunluğun desteğini arkasına alan güçlü bir başkanla sağlanabileceği anlayışı bulunmaktadır. Ancak bu model, yerel yönetimlerin esas misyonu olan demokratik katılım ve yerel özerklik anlayışını ikinci plana ittiği gerekçesiyle özellikle ilçe belediyeleri ve diğer kentsel örgütlenmelerin yakınmalarına neden olmaktadır.Bu çalışmamız üç ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde öncelikle Türkiye'deki kentleşme, büyükşehir belediyesinin tanımı, büyükşehir belediyesin yönetimlerinin oluşmasını sağlayan sosyo-ekonomik nedenler, genel kabul gören metropoliten örgütlenme modelleri ve tarihi gelişim süreci içinde büyükşehir belediye modelinin ortaya çıkışı analiz edilerek değerlendirilmiştir. İkinci bölümde çalışmamızın da ana konusu olan büyükşehir belediye başkanının model içindeki konumu, model açısından önemi ve yetkileri, büyükşehir belediye meclisi ve ilce belediyeler üzerindeki yetkileri gerek 3030 sayılı eski yasa gerekse yürürlükteki 5216 sayılı büyükşehir belediye kanunu ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde analiz edilerek değerlendirilmiştir. Bu bölümde ayrıca büyükşehir belediye sisteminin organları ve hizmet koordinasyon merkezleri de incelenmiştir. Çalışmamızın son bölümü olan üçüncü bölümde ise, Türk idari yapısının oluşmasında modellik yapmış Fransız yerel yönetimlerini özelde Paris Büyükşehir Yönetimini ve İngiltere yerel Yönetimlerini özelde Londra Büyükşehir Yönetim incelenerek analiz edilmiş ve Türkiye'de uygulanan büyükşehir belediye modeliyle karşılaştırılarak yerelleşme, yerel özerklik, hizmet ve yetki alanlarının ve belediye başkanlarının konumu ve yetkisi acısından analiz ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.

The big city municipality model predicted by the law numbered 5216 which is in force in Turkey, according to the relations between the organs of the big city municipality the model of strong municipality mayor was predicted. In the acceptance of this model interior migration, speed population increasing, under the perspective of globalization and localization and speedily growing cities the management only can be conducted with the support of a strong mayor chosen by the most of the people. But this model, because of it pushed to the second plan the principal mission of the local management like democratic participation and local autonomy comprehension, particularly the district municipalities and it caused the reproaches of the other town organizations.Our study consists of three principal parts. In the first part preliminarily, urbanization in Turkey, the definition of the big city municipality, the social and economical reasons which supply the formation of the big cities administration, the generally accepted metropolitan organizations models and in the duration of the historical development period, the issue of the big city municipality model was analyzed and evaluated. In the second part of our study as main subject the position in the model of the big city mayor, the importance because of model and his authorities. The council of big city municipality and its authorities on the district municipalities, both the old law numbered 3030 and the big city municipality law numbered 5216 and the other interested legislations were analyzed and evaluated. On the other side in this part the system organs of the big city municipality and service coordination centers were examined. Although in the third and last part of our study, on the other side French local managements especially Paris Big City Administration and England local managements especially London Big City Administration which they were considered as model in the formation of the Turkish administrative structure were examined and analyzed and by comparing with big city municipality model applied in Turkey, localization, local autonomy, service, authority fields and the position and authority of the municipality mayor it was tried to make analysis and evaluation.