Annelik statüsünün bir güç kaynağı olarak şiddet uygulamaya etkisi

Abstract

Annelik biyolojik temelinin yanı sıra sosyokültürel boyutu ile gündeme gelen karmaşık anlam ve içeriğe sahip bir olgudur. Anneliğin biyoloji ve deneyim odaklı açıklamaları hangi duygu, düşünce ve davranma biçimlerinin anne olmak ve annelik yapmak olarak değerlendirilebileceğine ilişkin farklı açıklamalar sunmaktadır. Biyoloji temelli açıklamalar kadınların anne olması ve çocuğun bakım ve yetiştirilme pratiklerini üstlenmesinin doğal, içgüdüsel ve evrensel olduğunu savunmaktadır. Deneyim odaklı açıklamalar ise anneliğin tüm sağlıklı ve normal kadınlar tarafından benzer şekilde deneyimlenmediğini aksine karmaşık ve dinamik bir süreçle sosyokültürel bağlamda bireysel olarak inşa edildiğini savunmaktadır. Bu noktadan hareketle çalışmada (i) annelerin annelikle ilgili gördükleri çocuk bakım ve yetiştirme pratikleri, (ii) bu pratikleri deneyimleme düzeyleri ve (iii) annelerin annelik şiddetini meşrulaştırma eğilimleri ele alınmaktadır. Bu amaçla İstanbul İli, Beylikdüzü ilçesinde ikamet eden 383 anne ile araştırmacı tarafından geliştirilmiş ölçek uygulaması yapılarak annelerin annelik algıları, annelik deneyimleri ve annelik şiddetini meşrulaştırma düzeyleri araştırılmıştır. Verilerin analizinde yüzde, frekans ve aritmetik ortalama değerleri ile Kikare Testi, Tek Örneklem Kolmogorov Smirnov Testi, Kruskal Wallis Testi ve Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmanın temel bulguları; annelerin çocuk bakım ve yetiştirme pratiklerini annelik görevleri olarak değerlendirdiği, annelerin annelik algıları ile annelik deneyimleri arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkinin olduğu ve annelerin çocuk bakım ve yetiştirme sürecinde çocukların olumlu kabul edilen davranışlara yönlendirilmesi olumsuz kabul edilen davranışlardan uzaklaştırılması için annelik şiddetini meşru bir uygulama olarak değerlendiği şeklindedir.

Motherhood is a phenomenon with a complex meaning and content that has a sociocultural dimension along with a biological basis. Explanations on motherhood that depend on biology or experience give different accounts on the question which types of feeling, thinking and acting may be considered as being a mother or acting like one. Biological explanations regard women's becoming a mother and taking the responsibility of a child's care and growth as natural, instinctive and universal. Explanations based on experience, on the other hand, reject the idea that motherhood is always experienced as the same by every healthy and normal woman, and claim that it is constructed individually with a dynamic process in a sociocultural context. Taking these into account, this study examines (i) the child care and nurturing practices that mothers see relevant with motherhood, (ii) the levels they experience these practices and (iii) their tendency to rationalize or legitimize the mother's violence against her child. To this end, mothers' motherhood perception, motherhood experiences and their level of legitimizing mother's violence are measured via a scale developed by the researcher herself with 383 mothers from Beylikdüzü district of İstanbul. Percentage, frequency, arithmetic mean, Chi-square Test, One Sample Kolmogorov Smirnov Test, Kruskal Wallis Test and Correlation Analysis are used during the process of evaluating the data. The basic findings of the study are as such: Mothers see the child's care and nurturing as a motherhood responsibility. There is a positive correlation between their perception and experience of motherhood. They regard mother's violence in the process of his/her growth as legitimate in order to lead the child to praised deeds and avoid him/her from the condemned ones.