Birikim dergisinde demokrasi algısı : Türkiye’nin sorunlarına sosyalist bir yaklaşım

Abstract

19. yüzyılda, genel oy hakkı bütün dünyada yaygınlaşmaya başlamasıyla demokrasi kavramı Eski Yunan'daki anlamından kurtularak temsili bir nitelik kazanmış oldu. 20. yüzyılda kadınların da oy hakkına kavuşmasıyla demokrasi bugünkü çağrışımına yakın bir anlama kavuştu. 20. yüzyılın ilk yarısında, sosyalist blok ile Batı bloğu arasında ?demokrasi?yi sahiplenme savaşı yaşanıyordu. Her iki blok da, meşruiyetlerini kendi sistemlerinin daha demokratik olduğu savına dayandırmak istiyordu.Huntington'un ?Üçüncü Dalga? olarak nitelendirdiği, liberal demokrasinin dünya genelindeki yayılma seyri, 1989'dan sonra iki kutuplu dünyanın sona ermesiyle birlikte liberal demokrasinin ?alternatifsiz? olduğu görüşünü güçlendirmiştir. Ancak Batılı demokrasiler için bir yandan mutlaklık ve evrensellik vurgusu yapılırken öte yandan ?liberal demokrasinin meşruiyet krizi? yoğun bir şekilde tartışılmaya başlanmıştır. Post Marksist düşünceyle etkileşim içerisinde olan fakat liberal gelenekten de uzak düşmeyen radikal demokrasi kuramları, liberal demokrasinin meşruiyet krizine çözüm bulmak ve demokratik yönetimlerin ilke ve değerlerini yeniden saptamak amacıyla ortaya çıkmıştır. 1960'lı yıllarla birlikte Batı toplumlarında, toplumsal ve siyasal alanda ortaya çıkan farklı kimliklerin taleplerini yükseltmeleri, sınıf kavramının homojenliğini yitirmesi radikal kuramları besleyen arka plan olarak ifade edilebilir. Liberal ve radikal yorumlardan farklı bir yoruma sahip olan Marksist düşünce açısından demokrasi, ?bütün siyasal anayapıların çözülmüş bilmecesi?dir. Marksistlere göre, ?gerçek demokrasi? ancak proletaryanın egemen sınıf konumuna yükselmesi ve demokrasi muharebesini kazanmasıyla hayata geçebilecektir.Yayın hayatına 1975 yılında başlayan, 1980'deki kesintinin ardından 1989'dan itibaren tekrar yayımlanmaya başlanan Birikim dergisi, Türkiye sosyalist düşünü içerisinde özgün bir demokrasi yorumuna sahiptir. Birikim dergisinde, sosyalizme ancak demokrasinin genişleyip derinleştirilmesiyle ulaşılabileceği vurgusu baskındır. Burada sözü edilen ?demokrasi?, demokrasi teorisi bağlamında farklı yorumların, sosyalist düşünceyle buluşturulmasıyla ortaya çıkmıştır.Türkiye siyasal hayatını ilgilendiren temel konular ve sorunlar karşısında, ?demokrasi? kavramı, bu konuların tartışılması ve sorunların çözüme kavuşturulması noktasında Birikim dergisinde anahtar kavram vazifesi görmüştür.

In the nineteenth century, as general ballot started to become widespread, democracy concept gained representative quality while escaping from its meaning in the Ancient Greek. Democracy reached to its associated meaning today as women gained voting rights in the 20th century. In the first half of the 20th century, socialist block and western block were fighting over the ownership of `democracy? concept. Both blocks wanted to justify their constitutions as being more democratic.The course of worldwide expansion of liberal democracy which is characterized by Huntington as `Third Wave? strengthened the idea of the absence of `alternatives? to the liberal democracy as the ending of the bipolar world after 1989. However, on the one hand absoluteness and universality is pointed out for western democracies, on the other hand `the legitimacy crisis of liberal democracy? is started to be debated intensely. Radical democracy theorems, which are in interaction with post Marxist thought but also not far from liberal tradition, came out to find a solution to the legitimacy crisis of liberal democracy and to reestablish the values and principles of democratic governance. The fact that increasing demands of the different identities emerging in social and political area in the western societies in 1960s, and class notion losing its homogeneity can be stated as the background feeding radical theorems. Democracy according to Marxist thought that is having different view from liberal and radical view, is `solved puzzle of all the political primary structures?. According to the Marxists, `real democracy? can only be lived when proletariat became the dominant class position and win the war of democracy.Birikim periodical, starting publication in 1975, after its disruption in 1980 starting again in 1989, has a unique democracy view in Turkey?s socialist thought. In the Birikim periodical, the emphasis is on the fact that socialism can be reached only widening and deepening democracy. `Democracy? mentioned here, emerge from the meeting of different views in democracy theory context with socialist thought.In the view of essential issues and problems concerning Turkish political life, `democracy? notion was the key notion in Birikim periodical to the point where these issues are debated and these problems are solved.