Nehir ağzı sediment hareketine bağlı 2 boyutlu taşkın analizi; Sakarya Nehri Karasu ağzı örneği = 2-Dimensional flood analysis due to river mouth sediment movement; Sakarya river Karasu example

Abstract

Taşkın doğal afeti dünyada ve ülkemizde can ve mal kaybına neden olmaktadır. Taşkın afeti öngörülebilir ve zararı azaltılabilir bir doğal afettir. Sakarya nehri üzerinde yer alan taş ocaklarının faaliyetleri sebebiyle, nehirin taşıdığı sediment miktarı arttırdığı ve uydu fotoğrafları ile de nehirin çevresine verilen zarar görülebilmektedir. Ayrıca nehir ağzının geçmişten günümüze doğru bakıldığında, zaman içerisinde giderek kapandığı ve sediment birikiminin olduğu gözlenmektedir. Nehir ağzının açıklığının daralması, muhtemel bir taşkının şiddetini artıracaktır. Bu amaçla Sakarya Nehrinin mansap kısmı olan ve Karasu ilçesinde yer alan Karasu nehrinin 5, 10, 25, 50, 100 ve 500 yıllık tekerrürlü tehlike haritalarının hazırlanması amaçlanmıştır. Tekerrürlü taşkın debi hesabı için yağış verileri kullanılarak, deterministik ve istatistik yöntemler kullanılmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), programları kullanılarak bölgenin, üçgensel yüzey modeli (TIN), sayısal yükseklik modeli (SYM) çıkartılmıştır. Elde edilen SYM verisi HEC-RAS programına aktarılarak, oluşturulan yüzeyde iki-boyutlu hidrolik model kurulmuştur. Model sonucu olarak su derinlik ve hız haritaları tekrar CBS ortamına aktarılarak, taşkın tehlike haritaları hazırlanmıştır. Yerel kurumlardan elde edilen mahalli veriler ile de, taşkının Karasu ilçesine olan etkisi etkilenen bina bazında ve etkilenen alan(ha) bazında incelenmiştir.

Flood natural disaster causes loss of life and property in the world and in our country. Flood disaster is a natural disaster that is predictable and its damage can be reduced. Due to the activities of the quarries on the Sakarya river, it can be seen that the amount of sediment carried by the river has increased and the damage to the surrounding of the river can be seen with satellite photographs.In addition, it is observed that the mouth of the river is closed in time, as described, and there is sediment. It will increase the open class of the river mouth, the age of a possible flood.For this purpose, it is aimed to prepare 5, 10, 25, 50, 100 and 500-year recurrent hazard maps of the Karasu river, which is the downstream part of the Sakarya River and located in the Karasu district. Deterministic and statistical methods were used by using precipitation data for the recurrent flood flow calculation. Using Geographic Information Systems (GIS) programs, the triangular surface model (TIN) and the digital elevation model (DEM) of the region were calculated. The obtained DEM data was transferred to the HEC-RAS program and a two-dimensional hydraulic model was established on the created surface. As a result of the model, the water depth and velocity maps were transferred back to the GIS environment and flood hazard maps were prepared. With the local data obtained from local institutions, the effect of the flood on the Karasu district was examined on the basis of the affected building and the affected area (ha).