ACCC Lisbon alüminyum iletkeninin teknik özelliklerini etkileyen parametrelerin araştırılması, geliştirilmesi ve ACSR Hawk konvansiyonel iletkeniyle karşılaştırılması = Investigation and development of parameters affecting the technical characteristics of ACCC Lisbon aluminum conductor and comparison with ACSR Hawk conventional conductor

Abstract

Elektriğin üretim istasyonlarından tüketim istasyonlarına iletimi havai hat iletkenleri vasıtasıyla yapılmaktadır. Enerji iletim hatlarında kullanılan iletkenlerin seçimi çok önemlidir. Kullanılacak iletken tercihinde enerji kayıplarının asgari olması hedeflenir. Elektrik taleplerinin artmaya devam etmesinden ötürü mevcut veya önerilen iletim hatlarının kapasitesini ve verimliliğini artırmak daha da önem kazanmaya başlamıştır. Yüksek gerilim nakil hatlarında genelde geleneksel iletken olarak isimlendirilen çelik örgülü aluminyum iletkenler (ACSR) kullanılır. Bu iletkenlerde boyutlar arttırılarak akım taşıma kapasitesinin arttırılması hedeflenir. Dış teller, iyi iletkenliği, düşük ağırlığı ve düşük maliyeti nedeniyle seçilen yüksek saflıkta alüminyumdur. Merkez tel, iletkenin ağırlığını desteklemeye yardımcı olmak için ek taşıyıcı görevini yerine getiren çeliktir. Çelik, iletkene daha fazla mekanik gerilim uygulanmasına izin veren alüminyumdan daha yüksek mukavemete sahiptir. Çelik taşıyıcı görevi sağladığı için bu özelliğinden vazgeçmek zordur. Akım taşıma kapasitesi arttıkça, iletkenin ağırlığı da artar. Diğer önemli olumsuz etmen ise iletken hattın ömrünü kısaltan ve yüksek sıcaklıklarda sarkmaya sebep olan sehim olayıdır. Gelişen teknolojiyle birlikte artan enerji taleplerinin karşılanması için son yıllarda verim ve akım taşıma kapasitesi artışını birleştirerek aynı çap ve ağırlıkta geleneksel iletkenlere göre daha fazla gücün daha az sehimle daha az kayıpla iletilmesine olanak sağlayan Kompozit Özlü Alüminyum İletkenler (ACCC) geliştirilmiştir. Bu çalışmada Türkiye'de imalatı ilk kez yapılan ACCC Lisbon Kompozit Özlü Alüminyum iletkeninin mukavemet, uzama, iletkenlik teknik özellikleri incelenerek iyileştirme çalışmaları anlatılmıştır. Saha uygulamaları kapsamında ise ACSR Hawk geleneksel iletkeni yerine ACCC Lisbon kompozit özlü aluminyum iletkeni ile kullanılması sonucu performans karşılaştırılması anlatılmıştır. ACSR Hawk iletkenli hattın mevcut direkleri değiştirilmeden yapılan ACCC Lisbon ile iletken yenileme projesinde akım taşıma kapasitesi yaklaşık olarak 15 % arttırılmış, sehim değerleri ortalama 1.5 metre azaltılmıştır.

Conduction of electricity is carried out through overhead line conductors. The choice of conductors used in energy transmission lines is very important. It is aimed to minimize energy losses in overhead line conductors to be used. As electricity demands continue to increase, it has become more important to increase the capacity and efficiency of transmission lines. Aluminium Conductor Steel Reinforced (ACSR), commonly called traditional conductors, are used in high voltage transmission lines. It is aimed to increase the current carrying capacity by increasing the dimensions in these conductors. The outer strands are high purity aluminium, chosen for its good conductivity, low weight and low cost. The center strand is steel for additional strength to help support the weight of the conductor. Steel is higher strength than aluminium which allows for increased mechanical tension to be applied on the conductor. It is difficult to give up this feature as steel provides the strength duty. As the current carrying capacity increases, the conductor's weight also increases. Another important negative factor is sag situation, This shortens the life of the conductor line and causes sagging at high temperatures. In order to meet the increasing energy demands with the advancing technology, Aluminium Coductor Composite Core (ACCC) have been developed in recent years, which combine the increase in efficiency and current carrying capacity, allowing more power to be transmitted with less loss with less sag compared to conventional conductors of the same diameter and weight. In this study, Produced first times in Turkey of ACCC Lisbon will be examined parameters affecting the mechanical and electrical properties (such as strength, elongation, conductivity) and improvement works will be explained. In field applications, performance comparison will be explained using ACCC Lisbon (Aluminium Conductor Composite Core) instead of ACSR Hawk conventional conductor in Inegöl TM İnegöl DM energy transmission line. According to performance reults; with the ACCC Lisbon, the current carrying capacity was increased by %15 in the conductor renewal project, Sag values were reduced by approximately 1.5 meter.