Development of Islamic finance in Balkan region: Opportunities and challenges = Balkanlarda İslami finans gelişimi: Fırsatlar ve zorluklar

Abstract

Bölge olarak Balkanlar, stratejik konumu, doğal kaynakları ve Avrupa kıtası ile Asya arasındaki altyapı bağlantı potansiyeli nedeniyle her zaman hedef olmuştur. Bu nedenle bu bölge tarihsel olarak çatışmalara ve karışıklıklara sahne olmuş ve büyük güçlerin ilgisini çekmiştir. Balkanların bir diğer özelliği de dini, etnik ve kültürel açıdan karışık nüfusudur. Son dönemlerdeki sosyal ve ekonomik gelişmelere paralel olarak İslami finansta gelişmeye ve gündeme olmaya başlamıştır. Bu bölgede İslami Finansın geliştirilmesinde ve bundan sonraki gelişmelerinde arka planda yatan pek çok nedenler vardır. Her şeyden önce, bu bölge önemli bir Müslüman nüfusa ev sahipliği yapıyor ve bu da dini bir gereklilik olarak İslami finansın gelişimini olumlu etkiliyor. İkincisi, bu bölge eğitiminden başlayarak İslami finansın geliştirilmesini, kurumsal tecrübenin yeniden canlandırılmasını ve kaybedilen İslami mirasın yeniden ihya edilmesini savunan tüm tarihsel altyapıya sahiptir. Üçüncüsü, bir din olarak İslam'ın evrenselliği ilkesi İslami finans içinde geçerlidir ve sistemin Müslüman olmayan nüfus için de kullanılmasını sağlar. Balkanlarda İslami finansın geliştirilmesine yönelik olarak bankalar, mikro finans, sunumlar, fuarlar, öğretim programları, araştırma, proje finansmanı vb. ile sonuçlanan bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Bununla birlikte, Balkanlar'da ve genel olarak dünyadaki İslami finans gelişimi, ekonomik olmayan faktörlerden de etkilenir. Bu araştırma üzerinden özelikle Balkan bölgesinde İslami finans için yaratılan belirsizliklere ışık tutmaya çalıştık. Aynı zamanda eğitim, kültür ya da vakıf şeklinde olan İslami mirasının yeniden ihya edilmesi imkânları da bu araştırmada yer almıştır. Anketler ve görüşmeler kullanarak finansal okuryazarlığı, İslami finans oranı okuryazarlığı, borç verme ve borç alma kültürünü, İslami ve konvansiyonel finansa sahip olma isteğini hem eğitimsel hem de uygulanabilir olarak ölçmeye çalıştık. Bununla beraber Balkanlarda İslami finanstaki gelişmeleri değerlendirdik. Son olarak, politika odaklı önerileri sunarak İslami finansın nasıl geliştirilebileceğine dair öneriler çıkarıldı.

Balkan as a region has always been a target due to its strategic position, natural resources, and the potential for infrastructural connectivity in between the continent of Europe and Asia. For that reason, this region historically has witnessed clashes and unrests and has been an issue at the table of great powers. Another characteristic of Balkan is the mixed population in religious, ethnic, and cultural background. Recently, besides all developments, Islamic finance has been raised as an issue. Many reasons lie behind the need of developing Islamic Finance in this region. Firstly, the region is home to a considerable Muslim Population which means that is a religious duty. Secondly, this region has all the historical background that advocates the development of Islamic finance starting from education, revitalization of institutional experience, and revitalization of lost Islamic heritage. And thirdly, the universalism of Islam as a religion reflects the same to Islamic finance by that enabling use of the system also for the non-Muslim population. Some progress has been made towards developing Islamic finance in Balkan resulting in banks, microfinance institutions, presentations, fairs, teaching programs, research, project finance, etc. Nevertheless, the development of Islamic finance across Balkan countries still has not gained momentum considering expectations. Nonetheless, Islamic finance is an economic issue its development in Balkan and throughout the world at large is affected by non-economic factors imposing for elaboration on those factors. Over this research, we have tried to light up upon ambiguities that are created for Islamic finance particularly in the Balkan region. At the same time, possibilities for the revitalization of Islamic heritage being in the form of education, culture or waqfs have taken place in this research. Using surveys and interviews we have tried to measure financial literacy, interest rate literacy, lending and borrowing culture, preferences over Islamic and conventional finance, and willingness for having Islamic finance both educationally and applicably. Meanwhile, we have considered current developments of Islamic finance intending to instruct further expansion. Finally, we have concluded with insights on the ways Islamic finance can be developed by providing policy-oriented suggestions.