2000- 2010 Yılları arasında en çok izlenen Türk dizilerinde dini motifler (Yaprak Dökümü dizisi örneği) = Religious motifs in the most watched Turkish series between 2000 and 2010 (The example of Yaprak Dökümü series)

Abstract

Televizyon izlenme alışkanlıkları üzerine yapılan araştırmalar, televizyonun ve bir program türü olarak yerli dizilerin Türk toplumu tarafından görmüş olduğu ilgiyi açıkça ortaya koymaktadır. Görsel medyanın birey ve toplum üzerindeki etkileri de dikkate alındığında, yerli diziler aracılığıyla verilen mesajın izleyicileri olumlu veya olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmaz bir sonuçtur. Bu çalışma; Türkiye'de 2000-2010 yılları arasında yayınlanan yerli diziler arasında, reyting ölçümlerinde en fazla izlenildiği tespit edilen Yaprak Dökümü dizisinde yer alan inanç, ibadet, dinsel sözel iletiler, İslam dininin yasakladığı davranışlar, cinsellik, şiddet ve değerlerle ilgili iletilerin kullanım sıklığı ve şeklinin ortaya konması ve söz konusu dizinin din ve değerler açısından izleyici üzerinde olumlu veya olumsuz etkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmamız, girişle birlikte dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın konusuna, problemlerine, amacına, önemine, sınırlılıklarına ve yöntemine yer verilmiştir. Kuramsal çerçevenin ele alındığı birinci bölümde, sinema, televizyon ve dizi tarihçesi hakkında temel bilgilere yer verilerek yerli dizilerde yer alan dini motiflerin izleyiciye etkisi ortaya konmuştur. İkinci bölümde, detaylı olarak incelenen 40 bölümde yer alan din ve değerlerle ilgili iletiler sayısal verilerle de desteklenerek ayrıntılı bir şekilde yorumlanarak değerlendirilmiştir. Sonuç ve öneriler bölümünde ise, araştırmada tespit edilen bulgular değerlendirilerek öneride bulunulmuştur. Araştırma sonucunda, dinle ilgili iletilere dizide çok az yer verildiği, din ile ilgili sözel iletilerin günlük konuşma dilinin bir parçası olarak kullanıldığı ve bu kullanımların genel olarak dindar kişilik temsiline ilişkin olmadığı; toplum değerlerine aykırı olabilecek gayri ahlaki ilişkilere ve cinselliği özendiren sahnelere sıklıkla yer verildiği, içkinin sıradanlaştırıldığı görülmüştür. Bununla birlikte, eski yerli filmlerden aşina olduğumuz olumsuz dindar tipolojisine açık bir şekilde yer verilmemesi ve sevgi, saygı, merhamet, yardımlaşma, kardeşlik, dostluk gibi değerlerin yüceltilmesi dizinin öne çıkan olumlu yönlerindendir.

Research on television watching habits clearly reveals the interest in televison and domestic TV series by the Turkish society. Considering the effects of visual media on the individual and society, it is an inevitable result that the message given through domestic TV series affects the audience positively or negatively. In this research, Yaprak Dökümü, TV series aired and most watched between 2000-2010 in Turkey, was evaluated in terms of religion and values. The frequency and form of usage of messages related to belief, worship, religious verbal messages, behaviors prohibited by Islam, sexuality, violence and values in Yaprak Dökümü have been revealed, and the positive or negative effect of the mentioned TV series on the audience in terms of religion and values was evaluated. The research consists of four chapters. The Introduction section contains topic, problems, purpose, importance, limitations and method of the research. In the first chapter, in which the institutional framework is discussed, basic information about the history of cinema, television and TV series is presented, and the effect of religious motifs in domestic TV series on the audience is revealed. In the second chapter, messages related to religion and values in 40 episodes analyzed. In the conclusion and suggestions section, the findings determined in the research were evaluated and suggestions were made. As a result of the research, it was found that messages about religion are rarely included in the series; verbal messages about religion are used as a part of daily speaking language and these uses are not generally related to religious personality representation. It has been observed that immoral relationships that may be contrary to social values and scenes that encourage sexuality are frequently used and alcohol has become ordinary. On the other hand, lack of the negative religious typology that we are familiar with the old Turkish films and the glorification of values such as love, respect, compassion, solidarity, brotherhood and friendship are the prominent positive aspects of the series.