Engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunların tespitine yönelik bir araştırma = A research on the determination of the problems faced by persons with disabilities in the entrepreneurial activities

Abstract

Girişimcilik istihdama katılımda sorunlar yaşayan engelli bireyleri çalışma yaşamına dahil etmenin alternatif bir yoludur. Girişimcilik faaliyetleri ile engelli bireyler âtıl durumda kalmaktan kurtularak çalışma yaşamı içinde var olabilecekler ve aynı zamanda başkaları için istihdam olanağı sağlayarak ülke ekonomisine katkıda bulunabileceklerdir. Bu faydaları dikkate alındığında engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde bulunma oranlarının arttırılması gerektiği açıktır. Engelli bireylerin mümkün olabildiğince girişimci faaliyetlerde bulunmalarını sağlamak için de bu süreçte karşılaştıkları sorunların bilinmesi önemli olmaktadır. Ancak ulusal akademik yazında engelli girişimciliği konusuna gereken önemin verilmediği görülmektedir. Literatürde engelli girişimcilerin karşılaştıkları sorunları belirlemeye yönelik az sayıda çalışma vardır ve yapılmış çalışmaların hiçbiri ampirik çalışma değildir. Literatürdeki bu boşluktan hareketle çalışma kapsamında engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışma engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde bulunurken karşılaştıkları sorunların ayrıntılı şekilde tasvir edilmesini sağlayan betimleyici bir araştırma olarak kurgulanmıştır. Araştırma kapsamında verilerin elde edilmesinde mülakat tekniği kullanılmıştır. Mülakat yapılacak katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme tekniği benimsenmiştir. Bu kapsamda %40 ve üzeri engel raporu olan ve girişimcilik faaliyetinde bulunan/bulunmuş engelli bireyler örnekleme dahil edilmiştir. Veri analizinde kategori ve göstergeler etkili olduğu için Yönlendirilmiş İçerik Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunların büyük ölçüde literatürden farklılaştığı görülmüştür. Araştırmacı tarafından literatür taraması sonucunda belirlenen yirmi (20) sorundan yalnızca sekizinde (8) (engellilikten kaynaklanan fiziksel sorunlar, engellilere yönelik ayrımcı tavırlar, devlet desteği eksikliği, fiziksel erişimle ilgili problemler vb.) literatürle uyumlu sonuçlara, on ikisinde (12) ise (özgüven eksikliği, aile/arkadaş desteği eksikliği, rehberlik/uzmanlık desteği eksikliği, iş ile ilgili sosyal ağ/iş bağlantısı oluşturamamak vb.) literatürden farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca araştırma neticesinde literatürde yer almayan iki sorun (hukuki problemler ve çalışanları idare edememek/denetleyememek) karşımıza çıkmıştır. Yapılan analizlerde "engel türü, sonradan engelli olmak, önceden iş deneyimlerinin olması" gibi faktörlerin engelli bireylerin girişimcilik faaliyetlerinde karşılaştıkları sorunlar üzerinde etkisi olduğu da görülmüştür.

Entrepreneurship is an alternative way to include disabled people who have problems in participation in employment in economic life. With entrepreneurial activities, disabled individuals will be able to get rid of being idle due to their limited participation in employment and be included in working life and they will also be able to contribute to national economy by providing employment opportunities for others. Considering these benefits, it is clear that the entrepreneurship rates of individuals with disabilities should be increased. At this point, it becomes very important to determine and descript the problems faced by disabled persons in establishing and running their own businesses in order to increase the rate of entrepreneurial activities. However, it seems that the issue of disabled entrepreneurship is not given importance enough in the national academic literature. There are few studies in the literature to define the challenges faced by entrepreneurs with disabilities, and none of the studies are empirical. Based on this gap in the literature, the goal of this study is to define and descript the problems faced by disabled persons in their entrepreneurial activities. For this aim, this study was designed as a descriptive study that provides a detailed description of the problems faced by persons with disabilities in their entrepreneurial activities. İnterviews were used in collection of data. Purposeful Sampling Technique was adopted to determine the participants to be interviewed. In this context, disabled people who have a disability report of 40% or more and who are or have been involved in entrepreneurial activities are included in the sample. As categories and indicators are effective in data analysis, Guiding Content Analysis was used. In the research, it is seen that the challenges faced by disabled persons in their entrepreneurial activities differ greatly from the literature. Out of the twenty (20) problems determined by the searcher with the literature research, only eight (8) results (Physical problems due to disability, discriminatory attitudes towards the disabled, lack of government support, problems with physical access, etc.) were similar with the literature, and twelve (12) were (lack of self-confidence, lack of family/friend support, lack of guidance/expertise support, inability to establish social network/business connection etc.) different from the literature. Additionally, in the research, two (2) problems (legal problems and inability to manage/supervise employees) that were not included in the literature were emerged. İn the analyzes, it was also seen that factors such as "type of disability, not being congenitally disabled, having previous work experience" have an impact on the problems faced by individuals with disabilities in their entrepreneurial activities.