kültürel zekâ ve kültürlerarası uyumluluk ilişkisi üzerine bir araştırma = An examination on relationship between cultural intelligence and cross-cultural adjustment

Abstract

İş yapma model ve yöntemlerinde hızla değiştiği küresel iş ortamında kültürel farklılıkların yönetiminde kültürel zekâ ve kültürel uyumluluk büyük önem taşımaktadır. Kültürel uyumluluk, çok kültürlü iş ortamlarına ve çalışma koşullarına uyum sağlamada kritik başarı faktörlerinden biridir. Aşırı rekabetçi bir iş ortamında farklı kültürlerden oluşan insanların çalıştığı kültürlerarası ortamlara uyum sağlama bakımından çeşitli "kültürel uyum" problemleri yaşanabilmektedir. İşgücünün küresel hareketliliğini fazla olduğu bir süreçte kültürlerarası uyum büyük bir önem taşımaktadır. Kültürel farklılıkları yetkin biçimde yönetmek ancak kültürel zekâ sayesinde mümkün olabilir. Kültürel farklılıkların temelinde; dil, etnik köken, din, politika, sosyal sınıf veya diğer birçok özellikler olabilmektedir. Kültürel çeşitliliği yönetmek, farklı kültürlere uyum sağlamak büyük önem taşımaktadır. Kültürlerarası farklılıkların başarılı bir şekilde yönetilmemesi durumunda çatışmalar ve gerginlik bireysel ve kurumsal performansı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu araştırmada Kosova'da faaliyet gösteren çok uluslu işletmelerde çalışan yabancı uyruklu işgörenlerin "kültürel zekâ" ve "kültürel uyumluluk" algıları arasındaki ilişki ve bunun derinlerinde yer alan temel nedenlerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Her kültürden insanın kendi kültürel normlarına göre oluşturduğu farklı kültürel hedefleri vardır ve insanlar bu hedeflere ulaşmak için farklı kültürel normlar geliştirirler. Söz konusu normlar evrensel olmadığı gibi, norma bağlı olarak ortaya çıkan davranışlar da evrensel değildir. Dolayısıyla norma bağlı olarak ve farklı davranış gösteren insanların çalıştığı çok uluslu ve çok kültürlü bir işyerinde kültürel farklılıkların yönetimi için kültürel zekâ gibi özel bir yeteneğe ihtiyaç vardır. Kültürel farklılıklara uyum sağlamak ve farklı kültürlerle birlikte çalışmayı öğrenmeye istekli olmak küresel iş piyasalarında önemli bir yetkinliktir. Kültürel uyum yeteneğinin yüksek olması, farklılıkları kolayca öğrenmek, zengin bir kültürlerarası iletişim kurabilmek gibi avantajlara sahip olurlar. Kültürel uyum yeteneği yüksek biri, iç ve dış çevresel faktörleri daha kolay kavrar ve kültürel farklılıklardan kaynaklanan sorunları daha kolay aşarlar. Aksi halde kişinin kendi kültürel kodlarını evrensel kodlar olarak değerlendirmesi önemli bir kültürel sorundur. Bu sorun ancak kültürel zekâ düzeyi görece yüksek ve kültürel uyum yeteneği gelişmiş işgörenler yardımıyla aşılabilir. Burada kültürel zekâ, kültüre özgü duyguları, hisleri, heyecanları, arzuları ve kültürün norm ve uygulamalarının anlaşılmasında önemli işlev görür. Farklı kültürden gelen kişilerin olaylara bakış açılarının farklı olmasının temelinde kültürel ve bireysel farklılıklar vardır. Bütün bu farklılıkları hem nicel hem de nitel verilere dayalı olarak anlamak ve açıklamak amacıyla araştırma karma yöntem araştırması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri, Kosova'da çalışan yabancı uyruklu işgörenlerden toplanmıştır. Nicel veriler kültürel zekâ ve kültürler arası uyumluluk ölçekleri yardımıyla, nitel veriler ise üst düzey yöneticilerle yapılan görüşmelerle toplanmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi korelasyonel ve regrasyon analizleri, nitel verilerin analizinde ise betimsel ve tümevarımsal içerik analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Analiz bulgularına göre yabancı uyruklu çalışanların kültürel zekâ algıları ile kültürel uyumluluk algıları arasında anlamlı ilişki vardır. Bu ilişkiyi yöneticiler insanları motive etmenin önemli olduğunu belirtmekle birlikte yetenekli insanların ve kültürel zekâ düzeyleri yüksek olan insanların kültürel uyumluluk ve örgütsel sosyalizasyon algılarının da yüksek olduğu ortak kanaatini paylaşmışlardır.

Cultural intelligence and cultural compatibility are of great importance in managing cultural differences in the global business environment, where business models and methods are changing rapidly. Cultural compatibility is one of the critical success factors in adapting to multicultural work environments and working conditions. In an extremely competitive business environment, various "cultural adaptation" problems can be experienced in adapting to the intercultural environments in which people from different cultures work. In a process where the global mobility of the workforce is high, intercultural harmony is of great importance. Competently managing cultural differences can only be possible through cultural intelligence. Cultural differences include language, ethnicity, religion, politics, social class, or many other characteristics. Managing cultural diversity and adapting to different cultures is of great importance. If intercultural differences are not managed successfully, conflicts and tension can negatively affect individual and organizational performance. This study examines the relationship between the perceptions of "cultural intelligence" and "cultural compatibility" of foreign employees working in multinational enterprises operating in Kosovo and the main reasons behind this people from every culture have different cultural goals that they create according to their cultural norms, and people develop different cultural norms to achieve these goals. The norms in question are not universal, and the behaviors that emerge depending on the norms are not universal either. Therefore, a special talent such as cultural intelligence is needed to manage cultural differences in a multinational and multicultural workplace where people who behave differently, depending on the norm, work. Adapting to cultural differences and learning to work with different cultures is an important competency in global job markets. They have advantages such as high cultural adaptability, learning differences easily, and establishing rich intercultural communication. A person with high cultural adaptability understands internal and external environmental factors more easily and overcomes the problems arising from cultural differences more easily. Otherwise, it is an important cultural problem to consider one's cultural codes as universal codes. This problem can only be overcome with the help of employees with a relatively high level of cultural intelligence and developed cultural adaptability. Here, cultural intelligence plays an important role in understanding culture-specific emotions, feelings emotions, desires, and the culture's norms and practices. There are cultural and individual differences based on the different perspectives of people from different cultures. In order to understand and explain all these differences based on both quantitative and qualitative data, the research was designed as mixed-method research. The data for the research was collected from foreign employees working in Kosovo. The quantitative data was gathered using cultural intelligence and intercultural compatibility scales, while the qualitative data was gathered through interviews with senior managers. Correlation and regression analyses were used to analyze the quantitative data, and descriptive and inductive content analysis techniques were used in the analysis of qualitative data. According to the analysis findings, there is a significant relationship between the cultural intelligence perceptions of foreign employees and their perceptions of cultural compatibility. While the managers stated that it is important to motivate people in this relationship, they shared that talented people and people with high cultural intelligence levels also have high perceptions of cultural compatibility and organizational socialization.