GİRİŞ VE AMAÇ: Bu çalışmada FGF-23, sklerositin, soluble a klotho, indoksil sülfat osteokalsin, beta crosslaps, prokollajen 1 moleküllerinin hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarındaki düzeyi, renal replasman tedavisi (RRT) tipi ile ilişkisini, sağlıklı popülasyon ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya Sakarya Üniversitesi EAH Nefroloji Kliniğinde en az 6 aydır takip ve tedavi edilen 30 hemodiyaliz, 23 periton diyalizi hastası alındı. Kontrol grubu olarak 30 sağlıklı gönüllü çalışmaya dahil edildi. Hemodiyaliz hastalarının kanları haftanın ikinci hemodiyaliz seansı (hafta ortası) öncesi alınırken, periton diyaliz hastalarının kanları sabah değişim öncesi alındı, -80oC soğutucuda saklandı. FGF-23, sklerositin, soluble a klotho, indoksil sülfat, osteokalsin, beta crosslaps, prokollajen 1 molekülleri çalışıldı. Sağlıklı gönüllülerin ve hastaların demografik verileri (cinsiyet, doğum tarihi, diyaliz başlangıç tarihi, kronik böbrek yetmezliği nedeni, ek hastalığı olup olmadığı, boyu, kilosu, hepatit serolojisi, almakta olduğu medikal tedavi), laboratuvar verileri (Hemogram, CRP, ferritin, glukoz, üre, kreatinin, Na, K, P, Ca, ürik asit, total protein, albumin, ALT, AST, ALP, bikarbonat, HbA1c, kolesterol, triglserit, LDL kolesterol, HDL kolesterol, PTH) de dosyalarından kayıt edildi. BULGULAR: Her üç grup da yaş, cinsiyet, BMI açılarından benzer özellikteydi. FGF-23, sklerositn, soluble a klotho, indoksil sülfat, beta-crosslaps ve PINP düzeyleri hasta gruplarında sağlıklılara kıyasla anlamlı olarak yüksek saptandı. Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastaları arasında ise anlamlı fark yoktu. Osteokalsin düzeyleri ortalamaları ise hasta grubunda sağlıklı gönüllülere kıyasla daha yüksek olmasına rağmen istatistiki anlam ifade etmemiştir. SONUÇ: Literatürde SDBH'de soluble a klotho dışındaki belirteçlerin artışı, soluble a klothonun ise azalması yönünde çalışmalar daha yoğun olarak yer almaktadır. Çalışmamızda FGF-23, sklerostin, indoksil sülfat, beta crosslaps ve PINP inflamasyonun bir göstergesi olarak sağlıklı gruba kıyasla yüksek saptandı. Bu beklenen bir çıktıydı. Soluble a klothonun da hasta grubunda daha yüksek saptanması bu molekülün diğer başka değişkenlerden de etkilendiği (yaş, etyoloji vs.) veya renal klotho ekspresyonunu kesin olarak yansıtmayabileceğini destekler niteliktedir. Hasta grubunda daha yüksek olan osteokalsin düzeyinin istatistiksel olarak anlam kazanmaması da çalışmamızın diğer önemli çıktısı olarak yer almıştır. Anahtar kelimeler: kronik böbrek hastalığı, son dönem böbrek hastalığı, inflamatuar belirteçler
INTRODUCTİON AND OBJECTİVES: In this study we aimed to determine FGF-23, sclerositn, soluble a klotho, indoxyl sulphate, osteocalcin, beta crosslaps, procollagen 1 levels in hemodialysis and periton dialysis patients, relation between type of renal replacement therapy (RRT) and comparing with healthy volunteers. MATERİALS AND METHOD: 30 hemodialysis, 23 periton dialysis patients whose followed up at least 6 months in Sakarya University Hospital Nephrology Clinic took part in the study. 30 healthy volunteers included. The blood samples of hemodialysis patients were gotten before second hemodialysis of the week and morning before changing of periton dialysis patients. The samples were hidden in -80oC refrigerator. FGF-23, sclerositin, soluble a klotho, indoxyl sulphate, osteocalcin, beta crosslaps, procollagen 1 levels were measured. Demographic data (sex, birth date, time of start hemodialysis, CKD etiology, comorbidities, height and weight, hepatitis serology, medication), laboratory data (CBC, CRP, ferritin, glucose, blood urea, creatinine, Na, K, P, Ca, uric acid, total protein, albumin, ALT, AST, ALP, bicarbonate, HbA1c, total cholesterol, triglycerid, LDL cholesterol, HDL cholesterol, PTH) were recorded. RESULTS: Three group had similar characteristics in terms of age, sex and BMI. FGF-23, soluble a klotho, indoxyl sulphate, beta crosslaps and PINP levels were higher in patients statiscally significant. There were no difference of levels of these molecules between hemodialysis and periton dialysis patient. Osteocalcin levels were higher in patients than healthy volunteers but not statistically significant. CONCLUSION: In the literature there are many studies show the increase of these markers except soluble a klotho in ESRD. In our study FGF-23, sclerostin, indoxyl sulphate, beta crosslaps and PINP levels are higher in patient group as a inflammatory markers. This was a predicted data. In our study we found higher soluble a klotho levels in patients than in healthy volunteers. It supports that soluble a klotho levels can be affected by another factors such as age, etiology esc. or these levels may not show expression of renal klotho exactly. Other important data is that osteocalcin levels are higher in patients but it is not statistically significant. Key words: cronic kidney disease, end stage renal disease, inflammatory markers