Covıd 19 hastalarında başağrısı özelliklerinin saptanması ayrıca inflamatuar ve solunum parametreleri ile olan ilişkilerinin araştırılması = Features of headache in covid-19 patients detection also research the relationship with inflammatory and respiratory parameters

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: COVID-19, solunum yolu bulgularının yanısıra en sık başağrısı olmak üzere pek çok nörolojik bulgunun eşlik ettiği bir hastalıktır. Çalışmamızda, COVID-19 sebebiyle hastaneye yatışı yapılan olgularda, yeni saptanan başağrısının klinik özelliklerini, solunum ve enflamatuvar parametreleri ile olan ilişkisini araştırmayı ve COVID-19' a atfedilen başağrısının hastalığın klinik sonlanımı ile ilişkisini inceleyerek hastaların takip ve tedavisine katkıda bulunmayı amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmaya SB. Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Pandemi servisinde takip edilen, COVID-19 tanılı 196 hasta dahil edildi. Olguların başağrısı özellikleri, sosyodemografik verileri, klinik bulguları, hane içi temas öyküleri, sigara öyküleri kayıtlandı. İstatistiksel analizlerde p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. BULGULAR: Hastaların ortalama yaşı 52.04 16.02 yıl ve % 60.7'si erkek idi. Hastaların %43,3'ünde yeni başlangıçlı COVID-19 ile ilişkili başağrısı görüldü ve başağrısı ile cinsiyet arasında ilişki bulunmadı. Başağrısı ile vücut ısısı arasında ters ilişki bulundu. Başağrısı olan hastalarda koku kaybı (%56,5), tat kaybı (%50,6), bulantı (%44,7), ishal (%44,7), dengesizlik-sersemlik (%14,1) ve hane içi temas öyküsü (%42,6) daha yüksek bulundu. Başağrısı CRP, laktat, CAR, ELR ve MLR değerleri ile pozitif korele iken lenfosit ve lökosit değerleri ile negatif korele idi. COVID-19 ile ilişkili başağrısı hastaların %68,2'sinde bilateral, %41,2'sinde alında lokalize, %36,5'inde zonklayıcı karakterde, sıklıkla 1-24 saat arası süren ve NSAİİ'ye duyarlı idi. Kötü sonlanım ile yakın ilişkili olduğu düşünülen biyobelirteçlerden CRP, ferritin, CAR, MLR ile başağrısı yoğunluğu arasında doğrusal bir korelasyon bulundu. SONUÇ: Çalışmamızda COVID-19'a atfedilen başağrısı 1-24 saat süren, bilateral, zonklayıcı, alında yoğunlaşan, ışık ve ses hassasiyetinin yanı sıra, gastrointestinal bulguların eşlik ettiği, sıklıkla NSAİİ'ye duyarlı migren benzeri klinik ile tezahür edildi. Başağrılı kadın hastalardaki ağrı fenotipi erkek hastalara kıyasla migren ile daha yakın klinik benzerlik gösterdi. Erkek olguların büyük bir çoğunluğunun şiddetli başağrısı yaşadığı ve şiddetli başağrısının kötü klinik sonlanım parametreleriile yakın ilişkili olduğu görüldü. Çalışmamız; başağrısı olan COVID-19 tanılı erkek olguların daha yakın klinik takibinin gerektiğini ve hastalığın kötü prognoza sahip olabileceğini, kadın olguların ise düşük vücut ısısı ve eşlik eden nörolojik bulgularının sık olması sebebiyle erken evrede viral yükün daha fazla olabileceğini ortaya koymuştur. Sonuçlarımız, başağrısının fenotip ve evrimsel gelişiminin yanısıra cinsiyetin bir risk faktörü olarak değerlendirilmesi için ileri ve daha geniş ölçekli araştırmaların gerekliliğini göstermiştir. Anahtar kelimeler: COVID-19, Başağrısı, Biyobelirteç

INTRODUCTION AND PURPOSE: COVID-19 is a disease accompanied by many neurological findings, the most common being headache, in addition to respiratory tract findings. We aimed to investigate the clinical features of newly detected headache, its relationship with respiratory and inflammatory parameters, and to contribute to the follow-up and treatment of patients by examining the relationship of headache attributed to COVID-19 with the clinical outcome of the disease in cases hospitalized due to COVID-19. MATERIALS AND METHODS: 196 patients with a diagnosis of COVID-19, followed in the Pandemic Service of Ministry of Health Sakarya University Training and Research Hospital, were included in the study. Characteristics of headache, sociodemographic data, clinical findings, family contact histories, smoking histories of the cases included in the study were recorded. In statistical analysis and p<0.05 was considered statistically significant. RESULTS: The mean age of the patients was 52,04±16,02 and 60,7% were male. New-onset COVID-19 related headache was observed in 43.3% of the patients, and no relationship was found between headache and gender. A negative correlation was found between headache and body temperature. Anosmia (56.5%), dysgeusia (50,6%), nausea (44,7%), diarrhea (44,7%), dizziness (14,1%), and contact history in family (42,6%) in patients with headache was found to be higher. While headache was positively correlated with CRP, lactate, CAR, ELR and MLR values, it was negatively correlated with lymphocyte and leukocyte values. Headache associated with COVID-19 was bilateral in 68,2% of the patients, localized in the forehead in 41,2%, throbbing in 36,5%, frequently lasting 1-24 hours and sensitive to NSAIDsA. Linear correlation was found between CRP, ferritin, CAR, MLR and headache intensity. CONCLUSION: In our study, the headache attributed to COVID-19 was manifested with a migraine-like clinic that lasted for 1-24 hours, was bilateral, throbbing, concentrated on the forehead, accompanied by photophobia and phonophobia, as well as gastrointestinal findings, and was often sensitive to NSAIDs. Our Study revealed that male cases diagnosed with COVID-19 with headache should be followed closely and the disease may have a poor prognosis, while female cases may have a higher viral load in the early stage due to low body temperature and frequent accompanying neurological findings. Our results indicated the need for further and larger-scale studies to evaluate the phenotype and evolutionary development of headache, as well as gender as a risk factor. Keywords: COVID-19, Headache, Biomarker