DBYBHY-2007 Sonrası Yapıların Proje ve Yapım Aşamalarında Karşılaşılan Hatalar Üzerine İnceleme: Sakarya Örneği

Abstract

Sakarya Türkiye, jeolojik olarak dünya üzerinde en aktif deprem bölgelerinden biri olan Alp-Himalaya Deprem Kuşağı'nda yer almaktadır. Geçmişten günümüze kadar ülkemizin çeşitli bölgelerinde çok sayıda deprem meydana gelmiş ve bu depremlerde binlerce insan hayatını kaybetmiş çok büyük maddi kayıplar meydana gelmiştir. Bu nedenle ülkemizde yapı tasarımları titizlikle yapılmalı, geleceğe yönelik depreme dayanıklı yapı stokları oluşturulmalıdır. Depreme dayanıklı yapılar oluşturmak amacıyla geçmişten günümüze kadar deprem yönetmelikleri yayımlanmış, günümüzde ise 2007 yılında DBYBHY 2007 ve son olarak 2018 yılında TBDY 2018 yürürlüğe girmiştir. Bu çalışmanın amacı; 1999 yılında meydana gelen Gölcük ve Düzce depremlerinden en fazla etkilenen illerden biri olan Sakarya'nın, deprem sonrasında yapılan binalarda geçmişte yapılan hataların yapılıp yapılmadığını tespit etmektir. Bu doğrultuda Sakarya ili genelinde 2016 yılında ruhsat almış ve rastgele seçilmiş 40 adet yapının proje ve imalat hataları belirlenmiş ve hazırlanan formlara işlenerek her yönetmelik maddesine karşılık yapılan hataların oranları belirlenmiştir. Bu çalışma 5 bölümden oluşmaktadır; Birinci bölümde; çalışmanın amacı, kapsamı irdelenmiş ve bu çalışma ile benzer çalışmaların sonuçları belirtilmiştir. İkinci bölümde; Türkiye geneli ve Sakarya depremselliği irdelenmiş, 2018'de güncellenen Türkiye deprem haritası ile 1996 yılında yayımlanan Türkiye deprem haritası karşılaştırılmış ve geçmişten günümüze kadar yaşanan büyük depremler ile bu depremlerdeki can ve mal kayıpları belirtilmiştir. Üçüncü bölümde; deprem bölgelerinde asmolen döşemeli yapıların yönetmeliklere göre kullanılabilirliği irdelenmiş, bu sistemlerin zayıf yönleri bir yapı örneğiyle açıklanmıştır. Dördüncü bölümde; yönetmeliklerdeki sınır şartlar belirtilerek her maddeye karşılık bina formlarından elde edilen hata oranları belirtilmiştir. Beşinci bölümde ise; sonuçlar ve öneriler belirtilerek, benzer çalışmaların yapıldığı illerdeki sonuçlarla karşılaştırılmış ve Türkiye geneli yapılan hataların ortalama oranları çıkarılmıştır. Sonuç olarak Sakarya genelinde yaşanan büyük depremler sonrasında yapılan binaların proje hatalarında olumlu gelişmeler olsa da, uygulamada yönetmeliklere aykırı hatalı imalatların oranları oldukça yüksektir. Bu da Sakarya ili genelinde depremlerin öneminin unutulduğunu, depreme dayanıklı binaların sınırlı sayıda olduğunu bize göstermektedir.

Keywords: Manufacturing defects, Project defects, DBYBHY 2007, TS 500, TBDY 2018, Sakarya Turkey is located in the Alpine-Himalayan Seismic Belt which is one of the most geologically active earthquakes have occurred in various regions of our country from to past to present, and thousands of people have lost their lives and financcial loses have occurred in the earthquakes. For his reason, buildings in our country should be designed carrefully and earthauake-resistant structures should be established for The future. From past the present earthquake regulations have been published in order to create earthauake-resistant structures, in 2007 DBYBHY 2007 and finally in 2018 TBDY 2018 came into force. The purpose of this study is to determine whether past defects were made in buildings built after the earthquake in Sakarya, one of the cities most affected by the Gölcük and Düzce earthquakes that occurred in 1999. Accordingly, Project and manufacturing defects of 40 randomly selected buildings, which were licansed in 2016 in Sakarya, are determined and the rates of defects made againts each regulation item are determined by filling them in prepared forms. The study consists of 5 sections. In the first section; the purpose and scope of the study are examined and the results of similar studies are stated. In the second section; Turkey in general and Sakarya seismicity are examined, Turkey earthquake map updated in 2018 is compared with Turkey earthquake map published in 1996 by the earthquake, big earthquakes experienced from past to present and loss of life and property in these earthquakes are indicated. In the third section; the usability of hollow floored structures in earthquake zones according to regulations is examined, the weaknesses of these systems are explained whit an example of a building. In the fourth section; the boundary conditions in the regulations are stated and the error rates obtained from the buildig forms for each article are indicated. In the fifth section; the result are recommendations are indicated, the result are compared with the results of similar studies and the avarage rates of defects made in Turkey are determined. As a result, although there are positive developments in the project defects of the building built after the bip earthquakes in Sakarya, in practice, the rate of manifacturing contrary to regulations is quike high. This shows us that the importance of earthquakes has been forgotten in Sakarya and that earthquake-resistant buildings are limited in number.