Sakarya bölgesinde yetiştirilen bazı önemli ceviz genotiplerinin (Juglans regia L.) fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma 2017-2018 yıllarında Sakarya iline bağlı Sapanca ilçe merkezi ve bazı köylerinde tohumdan yetişmiş ümitvar genotiplerin belirlenmesi ve bu genotiplerin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin ortaya konulması amacıyla yürütülmüştür. Çalışma kapsamında yaklaşık 400 kadar ceviz ağacı gezilerek incelenmiş ve 101 ağaçtan meyve örneği alınmıştır. Yapılan pomolojik değerlendirmeler ve analizler sonucunda üstün özelliklere sahip olan 29 genotip ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen genotiplerin; kabuklu meyve ağırlıkları 10,89-19,07 g, iç ağırlıkları 5,01-9,43 g, iç oranları %43,01-59,39 ve kabuk kalınlıkları ise 0,98-1,99 mm aralığında değişim göstermiştir. Ayrıca meyvelerde yapılan görsel analizlerde; meyve kabuk rengi genotiplerin %55,17'sinde açık, %37,93'ünde orta ve %6,89'unda koyu renkli olurken; iç rengi %48,27'sinde açık sarı, %31,03'ünde koyu sarı, %20,68'inde ise kahverengi olarak değerlendirilmiştir. Yapılan fenolojik gözlemlerde ise seçilen tiplerin 7'sinin Homogam, 3'ünün Protogeni ve 14'ünün ise Protandri çiçeklenme özelliği gösterdiği belirlenmiştir. Elde edilen bu veriler doğrultusunda Sapanca ilçesinde Ceviz Seleksiyon çalışmaları için oldukça zengin bir popülasyonun mevcut olduğu ve bu veriler dikkate alınarak Seleksiyon çalışmalarının diğer aşamalarıyla devam ettirilmesi gerektiği kanısına varılmıştır.

This study was carried out in 2017-2018 in the district center of Sapanca and some villages of Sakarya province to identify hopefull genotypes grown from seed and to reveal the phenological and pomological characteristics of these genotypes. Within the scope of the study, approximately 400 walnut trees were visited and examined and nut samples were taken from 101 trees. As a result of the pomological evaluations and analyzes, 29 genottypes with superior characteristics were chosen as hopefulls. Of the selected genottypes; nut weights 10,89-19,07 g, kernel weights 5,01-9,43 g, kernel percentage ranged between 43,01-59,39% and shell thcikness ranged between 0,98-1,99mm. In addition, in visual analysis of nuts; nut crust color was light in 55.17%, medium in 37.93% and dark in 6.89%; interior color was evaluated as light yellow in 48.27%, dark yellow in 31.03% and brown in 20.68%.In the phenological observations, it was determined that 7 of the selected types show homogamous, 3 of the have protogynous and14 of them have protandrous flowering. In line with these data, it is believed that there is a very rich population for walnut selection studies in Sapanca district and that the selection studies should be continued with other stages by taking these data into consideration.