Türkiye'de Kâr Payı İle Enflasyon Arasındaki İlişkinin Fisher Hipotezi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de Fisher Hipotezi'nin geçerliliğinin nedensellik ilişkisi temelinde test edilmesi ve Fisher hipotezi bağlamında katılım hesaplarına ödenen kâr payı oranları ile enflasyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. 2004:01-2021:02 dönemine ait aylık verileri kapsayan çalışmada, enflasyon oranları (TÜFE) ile bankalarca TL üzerinden açılan mevduatlara uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranları ve Katılım Bankalarınca TL üzerinden açılan katılım hesaplarına ödenen ortalama kâr payı oranları arasındaki ilişki ekonometrik zaman serileri analizi yöntemleri kullanılarak araştırılmıştır. Analizler için uygulanacak nedensellik testi yöntemlerinin belirlenebilmesi için, öncelikle ADF Birim Kök Testi ve ayrıca, serilerde yapısal kırılmaların olduğu tespit edildiği için, yapısal kırılmaları dikkate alan Zivot-Andrews Birim Kök Testi ve Lee-Strazicich Birim Kök Testi de uygulanarak serilerin durağanlıkları araştırılmıştır. Durağanlık testleri sonucunda, seriler arasındaki nedensellik ilişkisi Toda-Yamamoto Nedensellik Testi ve Breitung-Candelon Frekans Alanı Nedensellik Testi ile analiz edilmiştir. Çalışmada, TCMB EVDS, TKBB ve TÜİK veri tabanlarından elde edilen ikincil veriler kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, incelenen dönemde Türkiye için Fisher hipotezinin geçerli olduğu ve enflasyondan faize doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Frekans alanı nedensellik testi sonuçlarına göre ise, enflasyondan faize doğru uzun dönem nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu durum, enflasyonun uzun dönemde faizi kalıcı olarak etkilediği anlamına gelmektedir. Fisher hipotezi bağlamında, enflasyon ve kâr payı arasındaki ilişkinin analizi sonucunda ise, enflasyondan kâr payına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Frekans alanı nedensellik testi sonucunda, enflasyondan kâr payına doğru hem uzun hem de kısa dönemde nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu durum, enflasyonun hem kalıcı hem de geçici olarak kâr payını etkilediği anlamına gelmektedir.

This study, aims to test the validity of the Fisher Hypothesis in Turkey on the basis of the causation relationship and to examine the relationship between share of profits and inflation in the context of the Fisher hypothesis. The study, covering monthly data for the period 2004: 01-2021: 02, explored the relationship between inflation rates (CPI) and weighted average interest rates applied to deposits opened TL and average dividend rates paid on participation accounts opened TL using econometric time series analysis. The ADF and also the Zivot-Andrews and Lee-Strazicich Unit Root Tests, which take into account structural breaks, as structural fractures were found to be present in the series, are implemented. The causation relationship between the series was analyzed with the Toda-Yamamoto and the Breitung-Candelon Frequency Area Causality Tests. The analysis found that the Fisher hypothesis was valid for Turkey during the period under review and that there was a one-way causation relationship from inflation to interest. According to the B-C causation test results, the long-term causation relationship from inflation to interest has been identified. This means that inflation has permanently affected interest over the long period. In the context of the Fisher hypothesis, the analysis of the relationship between inflation and the dividend resulted in a one-way causation relationship from inflation to the dividend. According to the B-C causation test, the causation relationship was identified in both the long and short period from inflation to dividend. This means that inflation affects the dividend, both permanently and temporarily.