Sefer Ha-Zohar'da tanrı, âlem ve insan anlayışı

Abstract

Tanrı, âlem ve insan arasındaki ilişki insanlık tarihini en çok meşgul eden temel tartışma konularındandır. Bunun sebebi insanın varlığı ve var oluşu anlama ve temellendirme çabasından kaynaklanır. Yahudiler de bu meseleyi felsefî, teolojik bir zeminde inceledikleri gibi mistik ve ezoterik bir bakış açısıyla da ele almışlardır. Kabala'nın kökenleri gelenekte Âdem Peygambere kadar götürülmekle birlikte bir disiplin olarak Orta Çağ'da ortaya çıkmıştır. Sefer ha-Zohar ise Kabala'nın en önemli eseri olarak kabul edilir. Eser, miladi 2. yüzyılda yaşamış Şimon bar Yohay'a atfedilmekle birlikte araştırmalar Zohar'ın nihai şeklini Orta Çağ'da Moşe de Leon başkanlığında bir grup Kabalacının katkısıyla aldığını göstermektedir. Zohar batınî midraş türü bir eser olarak kabul edilmektedir. Ancak kapsamı salt midraş kategorisinde değerlendirilmesine uygun değildir. İçerik olarak Tanrı, âlem ve insana dair her türlü meseleyi felsefî, teolojik, mistik ve ezoterik bakış açısıyla içeren risâlelerden müteşekkil kapsamlı bir çalışmadır. Pek çok düşünce sisteminin yaklaşımını bir arada içerdiğinden tek bir bakış açısına hizmet etmez. Her düşünce sisteminden insanın yaklaşımına açık bir eserdir. Tezin ilk bölümünde öncelikle Sefer ha-Zohar'ın ortaya çıktığı döneme kadar Kabala'nın hangi evrelerden geçtiği ve hangi düşünce ekollerini içerdiği hakkında bilgi verdik. Akabinde Zohar'ın içeriğine tam anlamıyla nüfuz edebilmek için eserle ilgili şimdiye kadar yazarı, tarihi, içeriğiyle ilgili süregelen tartışmalara yer verdik. Tezin ikinci bölümünde ulûhiyet meselesi bağlamında Kabala'nın önemli öğretilerinden biri olarak kabul edilen Sefirot sistemi ve âlemin oluşumu hakkında Zohar'ı merkeze almakla birlikte yer yer önceki dönem Kabala eserlerine de atıfta bulunarak bilgi verdik. Son bölümde ise Tanrı ile insan arasında Zohar'da nasıl bir bağ kurulduğunu ele aldık.

The relationship among God, universe and man is one of the most preoccupied topics that has been discussed during the history of thougth. The reason of this stems from the effort to comprehend the meaning of existence. In this thesis we tried to handle this topic under the perspective of Kabbalah. And Sefer ha-Zohar is regarded as the most important work of Kabbalah. It is regarded as an esoteric midrash. However, it is not correct to evaluate it only in the midrash category in terms of its content. It is a comprehensive study consisting of pamphlets that contain all kinds of issues regarding God, the universe and humanity from a philosophical, theological, mystical and esoteric points of view. It does not serve a single point of view since it contains the approach of many thought systems together. In the first part of the thesis, we gave information about the phases of Kabbalah until the emergence of Sefer ha-Zohar and which mystic schools it included. Subsequently, we have given place to the ongoing discussions about the author, history and content of the work in order to fully penetrate the content of The Zohar. In the second part, we gave information about the Sefirot system, which is accepted as one of the important teachings of Kabbalah by referring to the works of Kabbalah from time to time, as well as the Zohar. In the last part, we handled how the Zohar discussed the relationship between God and man.