Hematolojik kanserli hastaların cerrahi deneyimleri, kemoterapiye bağlı yaşadıkları semptomlara yönelik bireysel uygulamaları ve anksiyete düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Kanser türlerinden biri olan hematolojik kanserler kemik iliği gibi kan oluşturan dokularda veya bağışıklık sistemini oluşturan hücrelerde başlayan kanserlerdir. Çalışmada hematolojik kanserli hastaların cerrahi deneyimleri, anksiyete düzeyleri ve yaşadıkları semptomlara yönelik bireysel uygulamalarının belirlenmesi amaçlandı. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışma bir hematoloji kliniğinde takip edilen 74 hastayla yüz yüze görüşme yöntemiyle yapıldı. Kemoterapiden önce hastalara "Hasta bilgi formu" ve "Beck Anksiyete Ölçeği", kemoterapi sonrasında da "Hastaların Semptomlarına Yönelik Uygulamalarını İçeren Soru Formu" uygulandı. Verilerin analizinde SPSS 25.0 (Statistical Package for the Social Sciences) paket programı kullanıldı. Kategorik değişkenler için frekans dağılımı, sayısal değişkenler için tanımlayıcı istatistikler kullanıldı. Ayrıca "bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, Levene testi, Bonferroni, Tamhane's T2 testi, ki kare testi, pearson korelasyon analizi"nden yararlanıldı. Anlamlılık için p<0,05 kabul edildi. BULGULAR: Katılımcıların yaş ortalaması 63,76±15,10 iken %47,3'ü kadın, %47,3'ünün tıbbi tanısı lenfoma, %67,6'sı ameliyat olmuş ve %32'si eğitim aldığını belirtmiştir. Beck Anksiyete Ölçek puanı ortalaması 11,36±7,99 olup hafif düzey anksiyete olarak değerlendirildi. Eğitim durumu ve çalışma durumu ile ameliyat sonrası eğitim alma durumu; cinsiyet ile saç dökülmesi; çalışma durumu ile iştahsızlık; ölçek puanı ile çalışma durumu ve COVİD-19'un kemoterapiyi etkileme durumu arasında anlamlı farklılık olduğu görüldü (p<0,05). COVİD-19 pandemi sürecinde kemoterapi alma endişesi puanı ile kemoterapi sürecinde en çok endişelendiren durum arasında da anlamlı farklılık bulundu (p<0,05). SONUÇ: Hematolojik kanserli hastaların cerrahi süreçlerde bilgilendirme düzeylerinin düşük olduğu; kemoterapiye bağlı olarak olumsuz bir uygulamalarının olmadığı; anksiyete seviyelerinin hafif düzeyde olduğu ve pandemi sürecinin anksiyete üzerinde etkili olduğu saptandı. Anahtar Sözcükler: Anksiyete, bireysel uygulama, cerrahi deneyim, hematolojik kanser, kemoterapi.

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: Hematological cancers, one of the cancer types, are cancer types that start in blood-forming tissues such as bone marrow or cells that make up the immune system. In the study, it was aimed to determine the surgical experiences, anxiety levels and individual practices of patients with hematological cancer regarding the symptoms they experience. MATERIAL AND METHOD: The study was conducted by face-to-face interview method with 74 patients followed in a hematology clinic. "Patient information form" and "Beck Anxiety Scale" were applied to the patients before chemotherapy, and "Questionnaire Form Including the Applications of the Patients for Their Symptoms" after chemotherapy. SPSS 25.0 (Statistical Package for the Social Sciences) package program was used for data analysis. Frequency distribution was used for categorical variables and descriptive statistics were used for numerical variables. In addition, independent samples t-test, one-way analysis of variance, Levene test, Bonferroni, Tamhane's T2 test, chi-square test, Pearson correlation analysis were used. p<0,05 was accepted for significance. RESULTS: While the mean age of the participants was 63,76±15,10, 47,3% were female, 47.3% had a medical diagnosis of lymphoma, 67,6% had surgery, and 32% had received education. The mean Beck Anxiety Scale score was 11,36±7,99, which was considered as mild anxiety. Education and employment status and post-operative education status; hair loss with gender; lack of appetite with working status; It was observed that there was a significant difference between the scale score and working status and the effect of COVID-19 on chemotherapy (p<0,05). There was also a significant difference between the anxiety score of receiving chemotherapy during the COVID-19 pandemic process and the most worrying situation during the chemotherapy process (p<0,05). CONCLUSION: It was found that patients with hematological cancer had low level of information about surgical procedures; they do not have a negative application due to chemotherapy; It was determined that anxiety levels were mild and the pandemic process was effective on anxiety. Key Words: Anxiety, chemotherapy, hematological cancer, individual practice, surgical experienc