Türk sağlık finansman sisteminin mevcut durumu nedir ve nasıl geliştirilebilir? sektör aktörleri üzerine bir çalışma

Abstract

Toplumun sağlık düzeyini geliştirmek için ihtiyaçlar sonsuz kaynaklar kıttır. Bu durum kaynakların etkili, verimli, hakkaniyete uygun ve sürdürülebilir bir şekilde toplanması, havuzlanması ve hizmet sunucularına tahsis edilmesi için sürekli yeni arayışları gerektirmektedir. Bu doğrultuda yapılan çalışmanın amacı; Türk sağlık finansman sisteminin güçlü ve zayıf yönlerine ilişkin paydaş görüşlerini almak, paydaş görüşlerinden yararlanarak geliştirilmesi gereken alanları belirlemek ve bu alanların geliştirilmesine yönelik öneriler sunmaktır. Çalışmada sektörde rol alan aktörlerin görüşlerini daha derinlemesine elde etmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak literatürden de faydalanılarak oluşturulan yarı yapılandırılmış mülakat formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler Nvivo programı yardımı ile içerik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan analiz neticesinde, 'güçlü yönler', 'zayıf yönler' ve 'geliştirilebilecek yönler' olmak üzere toplam 3 tema ve 22 kategori oluşturulmuştur. Çalışmanın bulgularına bakıldığında, sistemin güçlü yönleri temasında en çok vurgulanan kategoriler; erişim ve hakkaniyet olmuştur. Sistemin zayıf yönleri altında ödeme yöntemleri ve sürdürülebilirlik en fazla üzerinde görüş bildirilen konulardır. Sisteme yönelik sunulan önerilerin yer aldığı geliştirilebilecek yönler temasında en çok üzerinde durulan kategoriler; toplanan fonun arttırılması (katkı payları, prim ödemeleri, kayıt dışılık), özel sigorta ile ilgili düzenlemeler, geri ödeme yöntemlerine yönelik düzenlemeler ve vatandaş bilincinin arttırılması olmuştur. Elde edilen temalara bakıldığında bazı ortak ifadelerin farklı temalar altında yer aldığı görülmektedir. Bu durum sistemin bir taraftan erişim ve hakkaniyet gibi konularda üstünlük sağlamasına karşılık diğer taraftan erişimi aşırı düzeyde kolaylaştırmanın ileride sürdürülebilirlik sorunları yaşanmasına sebep olabileceği öngörüsünden kaynaklanmaktadır. Çalışmada güçlü ve zayıf yönlerin her ikisinde de yer alan kategoriler olmakla birlikte, zayıf yönlerin geliştirilmesine yönelik sonuçlar öne çıkmaktadır. Bu sonuçlara göre, Türkiye'de sağlık hizmetleri finansman sisteminin zayıf yönlerinin ortadan kaldırılması için katkı paylarının arttırılması, SGK prim ödemelerinin arttırılması, kayıt dışı istihdamın önüne geçilmesi, sevk zincirinin geliştirilmesi, koruyucu hekimliğin geliştirilmesi, vatandaşların sağlık hizmetlerinin kullanımına yönelik bilinçlendirilmesi ve biyomedikal üretimde yerli üretimin arttırılması önerilmektedir.

The needs are unlimited and resources are scarce in order to improve the health status of the population. This requires constant new research for the collection, pooling and allocatin of resources to service providers in an effective, productive, fair and sustainable manner. The aim of the study conducted in this direction is; to obtain stakeholder views on the strengths and weaknesses of the Turkish health financing system, to determine the areas that need to be improved by using stakeholder views, and to offer suggestions for the development of these areas. In the study, qualitative research methods were used in order to obtain more in-depth the views of the actors in the sector. As a data collection tool, a semi-structured interview form developed from the literature was used. The data obtained has been analysed with the help of the Nvivo programme. As a result of the analysis, 3 themes and 22 categories were created as "strengths", "weaknesses" and "aspects that can be improved". When looking at the findings of the study, the most emphasized categories in the theme of strengths of the system are; there has been access and fairness. Under the weaknesses of the system, payment methods and sustainability are the issues that are mostly commented on. The most emphasized categories in the theme of directions for improvement, which includes suggestions for the system; increasing the collected fund (contributions, premium payments and informality), regulations related to private insurance, regulations on repayment methods, and increasing citizen awareness. Looking at the resulting themes, we see that some common expressions take place under different themes.This situation stems from the foresight that while the system has superiority in issues such as access and equity, on the other hand, facilitating access at an excessive level may lead to sustainability problems in the future. Although there are categories in both strengths and weaknesses in the study, results for the development of weaknesses stand out. According to these results, in order to eliminate the weaknesses of the health services financing system in Turkey, increasing the contributions, increasing the social security premium payments, preventing unregistered employment, improving the referral chain, developing preventive medicine, raising awareness of the citizens about the use of health services and biomedical production it is recommended to increase.