Ürün çeşitliliğinin üretim sürecine etkisinin sistem dinamiği ile modellenmesi: Bir otobüs üretim sistemi üzerinde uygulama

Abstract

Son birkaç on yılda tüketici ilgisinin seri üretimden kişiselleştirilmiş ürünlere doğru yönelmesinin sonucu, üreticilerin pazara sunduğu ürün çeşidi sayısı önemli ölçüde artmıştır. Otomotiv sektörü de bu akımdan etkilenmiş ve müşterilerin daha kısa teslim süresinde daha kişiselleştirmiş ürünlere talepleri artmış ve sonucunda yüksek çeşitliliğe ve üretim sistemlerinde karmaşıklığa neden olmuştur. Artan ürün çeşitliliği işletmeler için bir rekabet avantajı olabilirken, üretim sürecinde karmaşıklığa ve ek maliyetlere de yol açabilmektedir. Otomotiv sektöründe karmaşıklık ile ilgili yapılan çalışmalar binek otomobil grubu üzerinde yoğunlaşmıştır. Ancak üretim süreçleri, ürüne ilişkin yapısal farklılıklar ve üretim hacmi açısından binek otomobillerden farklılaşan otobüs üretim sistemleri büyük ölçüde göz ardı edilmiştir. Bu tez çalışması, ürün çeşitliliğinin otobüs üretim sistemlerinde neden olduğu karmaşıklığı ölçmek, çeşitliliğin üretim, tasarım ve tedarik süreçlerine etkilerini ortaya koymak ve çeşitliliğinin etkin bir şekilde yönetilmesini sağlamak amacıyla bir yöntem ortaya koymayı amaçlamaktadır. Diğer yandan, literatürde karmaşıklığı ölçen çalışmaların üretim sürecinin kısıtlı bir bölümünü ele aldığı görülmektedir. Bu durum, problemin dar bir perspektiften değerlendirilmesine neden olmaktadır. Bu çalışma, üretim sistemindeki karmaşıklığı daha fazla boyutu dikkate alarak ve daha kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Böylece, ürün çeşitliliğinin neden olduğu karmaşıklığın üretim, tasarım ve tedarik süreçlerine etkileri daha bütüncül bir bakış açısıyla sunulabilecektir. Bu amaçla bir otobüs üretim sistemi "Sistem Dinamiği" yaklaşımı kullanılarak modellenmiştir. Karmaşık süreçlerin çözümlenmesinde geleneksel yöntemlerin yetersiz kalması, dinamik yapıyı kuşatabilme ve problemlere deneysel olarak cevap verebilme kabiliyeti, sistem dinamiği yaklaşımını bu çalışma için uygun kılmıştır. Oluşturulan model, problemlerin benzersizliği ve yaygınlaştırılabilmesi için esnek tasarlanmıştır. Model, çeşitliliğin artışı ile düşen verim ve bozulan KPI'lara ait değerleri de sunmaktadır. Ayrıca, sistem dinamiği modelinin çıktıları çok kriterli karar verme teknikleri ile analiz edilerek ürün çeşitliliğindeki artışın üretim sürecinde neden olduğu karmaşık ortaya konmuştur. Önerilen modelin, çeşitliliğin yarattığı karmaşıklığı kontrol etme ve çeşitliliğin yönetilmesi noktasında işletmelere yardımcı olması ve uygun eylemlerin seçilmesine katkı sağlaması beklenmektedir.

The result of the shift of consumer attention from mass production to personalized products in the last few decades has significantly increased the number of product variants that manufacturers offer to the market. The automotive industry has also been affected by this trend, and customers' demands for more personalized products with shorter delivery times have increased, resulting in high diversity and complexity in production systems. Studies on complexity in the automotive sector were generally carried out in automobile group enterprises, but the processes, operational, product structural, production number difference and low operating density made the bus sector less visible in the studies of this product group. This study was organized in order to partially eliminate the lack of studies in the literature on complexity in bus operation. In addition, it makes the study different from other studies carried out under the title of complexity, since it examines the effect of time constraint on the design process and other processes. The "System Dynamics" approach was applied in the study due to the inadequacy of traditional methods in the analysis of complex processes, the ability to encompass the dynamic structure and to respond to problems experimentally. The model makes it possible to decide on the appropriate assortment at an early stage by gaining insight into the dynamic behavior of the system through system dynamics modeling. The model has been designed flexibly so that it can be disseminated, and also presents the values of decreased yield and deteriorated KPIs with the increase in diversity. The results of the model were confirmed with the "Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution". The model outputs are different depending on the strategic priorities of the companies or the risk appetite of the managers, and the relevant decisions depend on the foresight of the manager. Therefore, although this proposed model does not provide a definitive method for all other companies regarding the approaches that can be chosen to control the complexity created by diversity, it can make a very important contribution to understanding complexity and choosing appropriate actions. Due to the multifaceted nature of this industry, the impact and consequences of complexity are clearly visible in key businesses, but suppliers and related small businesses in the value chain that work with these companies and get their share of complexity can benefit from this model.