İslam ceza hukukunda pişmanlık ve cezalara etkisi

Abstract

Araştırma için seçilen konu hakkında Türkçe'de bundan önce herhangi bir çalışmanın yapılmamış olması, bu konunun içerdiği kavramların belli bir uyum ve sistematik içerisinde ele alınmasında bir takım zorluklan da beraberinde getirmiştir. Bu nedenle ilk olarak, diğer hukuk sistemlerinden yapı ve menşe itibari ile farklı olan İslâm Ceza Hukuku hakkında genel bilgiler verilmiş, yine bu doğrultuda suç ve ceza kavranılan ilerki bölümlere ışık tutması amacıyla irdelenmiştir. İkinci bölümde ise çalışmanın temel olarak ele aldığı pişmanlık kavramının (herne kadar kendisinden doğmuş ise de) tevbeden farklı değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmış, böylece tevbe hukukî kapsam dışında bırakılmıştır. İslâm hukuku temel kaynaklarının Arapça olması sebebiyle, bu İM kavram söz konusu kaynaklarda tek başlık altoda sadece tevbe kelimesiyle ifade edildiğinden, Türkçede böyle bir ayrana gidilmesinin gerekçeleri verilmiş ve bu farklılığın daha açık görülebilmesi için suç işlemiş olan kişiden uhrevî ceza ile dünyevî cezanın düşeceğini söyleyen naslar ayrı başlıklar altoda örneklendirilmiştir. Dolayısıyla, pişmanlık olgusunun objektif verilerle tespit edilmesi gerektiğinin altı çizilmiştir. Ayrıca seküler ceza hukukundaki pişmanlık kavramıyla teori ve uygulamada bir karşılaştırmaya da gidilerek genel olarak bu bölümde İslâm Ceza Hukukunda pişmanlığın yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonraki iki bölümde ise pişmanlığın cezalara olan etkisi incelenmiştir. Bu inceleme sırasında ise iki önemli husus sürekli gözetilmiştir. Bunlar: Pişmanlığın ceza üzerindeki etkisinin onun cezayı düşürmesi anlamında olduğu ve bu etkinin ancak suç neticelendikten sonra gündeme geldiğidir. İslâm Ceza Hukukunda bir takım suçlara verilecek olan cezalar Sâri tarafından belirlenirken diğerleri böyle değildir. Suçların bu tür bir tasnifi, pişmanlığın cezalara olan etkisini incelerken gözetilmesi gereken temel bir ayrım olmuştur. Çünkü cezalan Kuran ve Sünnetle doğrudan belirlenen suçlarda pişmanlığın etkili olacağı (veya olamayacağı) da doğrudan Kur'an ve Sünnet tarafından belirleneceği açıktır. Bundan hareketle cezalan belirlenmiş suçlarda pişmanlığın etkisi birer birer her suç için Kuran ve Sünnet ekseninde araştırılmıştır. Ancak cezalan belirlenmemiş suçlar olarak bilinen cürümlerde pişmanlığın etkisi İslâm Ceza Hukukunda cezanın gayesi ve farklı suç tasnifleri doğrultusunda genel bir teori ortaya konmaya çalışılmış, serî naslann üzerinde hüküm beyân etmediği noktalarda da yer yer modern ceza hukuk sistematiğinden istifâde edilmiştir. IX

Repentance in Islamic Criminal Law and Its Effect on Punishments Keywords: Repentance, crime and punishment The issue of repentance (tawba) is not just a moral religious matter, but it is also a legal issue which causes a lot of confusion within the positive jurisprudence and jurisdiction as well. It is still a moot-question whether or not repentance is to be regarded as a legal defence in other law systems. In order to contribute to show that Islam has a wider horizon in dealing with human problems, the effect of repentance on punishments has been choosen. In theory, repentance has been regarded in Islamic Criminal Law as a legal defence that may cause to pardon the guilty for his previous wrong acts. On the other hand, Islamic Criminal Law System recognizes two kinds of crimes, namely hudud and tazir which simply mean; crimes that their punishments are fixed by the shariah or not fixed by it. In this dissertation, effect of repentance in the crimes punishable by hudud is very clear due to its arguements' presence in main islamic sources. All scholars are agreed mat repentance annuls the punishment of the crime of the blood-shed and plunder "hirabe" if offender repents before he falls in power and does not annul the crime of adultery slander "qazf \ But to lay down special laws for its effect in the crimes punishable by tazir is not so easy and it is a task of specialized jurist group who are under obligation of taking into account the needs of people which changes from time to time and bearing in mind the fundamental principles and general provisions of Shariah. The effect of repentance on the crimes punishable by tazir have been tried to be studied generally and without mentioning them one by one. Up to some extent, I hope this will contribute to give knowledge about the effects of repentance on these kinds of crimes. The crimes are divided into two parts to achieve this goal. They are me crimes on common rights (huququllah) and the crimes on personal rights (huququlibad). While most of the muslim scholars' opinions are with the annulance of punishments on the crimes of common rights, that much number can not be seen on acceptance of the effect of repentance in the punishments on the crimes of personal rights.