İbn Teymiyye’de devlet iktisat ilişkisi

Abstract

ÖZET Devlet ve iktisadi faaliyetler insan için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Devletin sağladığı adalet ve güvenlik ortamı olmadan iktisadi gelişme olmayacağı gibi, iktisadi faaliyetler olmadan devlet ayakta duramaz. Bu tez çalışmasının amacı iktisada ilişkin bir konuda kendi kültürel mirasımızda neler söylendiğini araştırmak, orta çağın bir büyük düşünürü hakkında bilgi vermek ve genel iktisadi düşünce tarihindeki "boşluğu" bir nebze de olsa doldurmaktır. Tezin ana konusu İbn Teymiyye'de Devlet-iktisat ilişkisi olmasına rağmen onun siyasi ve iktisadi görüşlerine de temas edilmiştir. Bu çalımanm yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Son yıllarda Türkiye'de artan kültürel mirasımıza yönelik çalışmalardan biridir. İbn Teymiyye'nin devlet-iktisat ilşkisine dair görüşleri çağdaş iktisatçıların özellikle neo-klasiklerin görüşleriyle benzeşmektedir. İslam düşüncesi tarihinde bu konuyu bu kadar kapsamlı ele alan bir düşünürün bulunmadığı söylenmektedir. Kamu yaran sözkonusu olduğunda devlet müdahelesini caiz hatta vacip gören İbn Teymiyye, normal şartlar altında seyreden ekonomiye müdahele edilmesini iktisadi açıdan yararsız, sonuçlan bakımından da zulüm olarak görmektedir. v.

Ibn Taimiyah's Views of Relation Between State-Economics Keywords: Spoils of War, hisbah, imam,iqta', iqta' khass, jizyah', kharac, muhtasib, property right, riba al-Fadl, riba al-nasi'ah, tas'ir, 'ushr, vilayah, zakah, The economic thought of past Muslim scolars in general is a much neglected subject. The neglect is most unfortunate in the case of Ibn Taimiyah who belongs to a period when economic thinking in the West had yet to begin. By reporting the contribution of so eminent a thinker of the Middle Ages, we hope to fill, to some extent, a gap in the history of economic thought in general. The Islamic world today is on the threshold of resurgence, with many müslim scholars looking to their intellectual heritage for guidence. Among the various policy questions facing muslim economists and statesmen is the economic role of the state and problems relating to prohibition of interest, and implementation of Shari'ah taxes. Our study may usefully direct the attention of these scholars and statemen to Ibn Taimiyah's works as he has much of relevance to offer on precisely these issues and problems. VI