Kamu kuruluşlarında iş tatmini ve TÜBİTAK örneği

Abstract

ÖZET İşgörenlerin psikolojik ihtiyaçlarının yeterince karşılanmaması sonucunda iş monotonluk ve bıkkınlık hissi vermektedir. Sürekli kaygı ve gerilim, işgörenlerin mutsuz ve tatminsiz olmalarına yol açmakta, bu durum da onların ruhsal sağlıkları kadar bedensel sağlıklarının da bozulmasına yol açabilmektedir. İş görenler işlerinden onur duyma ve görevlerini başarı ile yerine getirme duygularını elde edemezler ya da bekledikleri çalışma ortamını bulamazlarsa, amaçları daraltma ya da gerçekleri çarpıtma yaklaşımı sonucunda, saldırgan ya da pasif tutumlar takınarak tepki gösterirler. İnsan yaşamının önemli bir parçası olan iş yaşamı, süre olarak, gündüz yaşamının yarıdan fazlasını oluşturmaktadır. Bu nedenle, işgörenin işinden duyduğu tatmin şekli yaşamını büyük ölçüde etkilemekte, işinden aldığı haz ve bunun yaşamı üzerindeki olumlu etkisi, aşamalı olarak, onun ruhsal sağlığı yanında bedensel sağlığı üzerinde de olumlu etkisini göstermektedir. Buna karşılık, işgörenin işinden tatmin olmayışı sağlığını olumsuz yönde etkileyerek, sonunda kalp rahatsızlığı, ülser, migren gibi psikosomatik pek çok rahatsızlığa yol açabilmektedir. İyi bir yönetimin işgörenleri için varolduğu düşünülürse, onların mutsuz ve tatminsiz olmalarının tüm örgütü de olumsuz yönde etkilemesinin kaçınılmaz olduğu görülür. Bir örgütte şartların bozulduğunu gösteren en önemli gösterge olan iş tatminsizliği, devamsızlık oranının artmasına, yüksek işgücü devrine, ani grevlere, iş yavaşlatmalarına, çatışmalara, şikayetlere, disiplin sorunlarına, düşük verimliliğe ve bu türden diğer örgütsel problemlere yol açabilmektedir. Bu gibi belirtiler ortaya çıktığında, yöneticiler işgörenlerin beklenti ve ihtiyaçlarını belirleyip inceleyerek onları karşılama yoluna gitmeli, başka bir deyişle, işgörenleri kuruluşun yapıcı amaçları doğrultusunda motive etmeli, böylece yüksek bir iş tatmini düzeyini yeniden yakalayarak, sayılan örgütsel problemlerin ortadan kaldırılmasını sağlamalıdırlar. Bu konuyla ilgili çalışmamız, dört bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde, iş tatmini kavramı ve bu kavramı etkileyen faktörler incelenmiştir. İkinci bölümde, iş tatmini kuramları, üçüncü bölümde ise iş tatminsizliği ve iş tatminsizliğinin olumsuz sonuçları incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümü kavramsal çerçevede ele alınan hususların bir kısmını test etmek amacıyla yapılan araştırma ile ilgilidir. Birinci kısımda, araştırmanın amacı ve yöntemi, ikinci kısımda, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)'ndaki Merkez ve Enstitülerinde çalışan personele uygulanan anket sonuçlarıyla ilgili değerlendirmeler yer almaktadır. IV

Working life constitutes an important part of the human life, and takes more than half of the daytime life, by duration. The level of satisfaction of a worker, therefore, fully affects his life; his satisfaction and his positively affected life, in turn, positively affects his physical as well as his mental health. On the contrary, the work dissatisfaction of a person adversly affects his health, eventually leading to numerous psychosomatic disorders, such as heart diseases, ulcers, migraine, etc. If the workers' psychological needs are not properly met, the work then is perceived as a monotonous and tiring one. Prolonged anxieties and stresses lead to unhappiness and dissatisfaction, that in turn, disturb workers' physical as well as mental health. If the workers can not get the feelings of pride and success, or can not see the working environment they expected, they react either in an arrogant or in a passive manner, as a result of narrowing their targets or distorting the realities. As a good management should exist for its workers, the unhappiness and the dissatisfaction of the latter will inevitably affect the whole organization. Dissatisfaction of work is the most important indication that points out the fact that the conditions in an organization went wrong, leading to an increasing lack of attendance, higher rate of turnover of workforce, spontaneous strikes, work slow-downs, conflicts, complaints, discipline problems, unsatisfactory performance and other organizational problems of that sort. In case such indications arise, the managers should determine and analyze the expectations and the needs of the workers and try to meet them. In other words, they should unite and motivate them towards constructive corporate aims, reassuring the high level of work satisfaction, thus overcoming the mentioned organizational problems.