Mahmud Nedim Paşa

Abstract

1233'te İstanbul'da doğan Mahmud Nedim Paşa iyi bir eğitim aldı. Küçük yaşta devlet hizmetine girerek mektubcu, âmedci ve beğlikci oldu. Hariciye ve Sadaret müsteşarlıklarında bulunduktan sonra vezirlik rütbesi verilerek Sayda Valiliği'ne tayin edildi. Şam ile İzmir Valiliklerinde, Ticaret Nezareti' nde ve Hariciye Nezareti vekaleti görevlerinde bulundu. 1276 / 1860 senesinde yedi yıl sürecek olan Trablusgarb Valiliği'ne başladı. Bu görevinden sonra Şûrâ-yı Devlet azalığına, Deâvi Nazırlığına, ikinci defa Sadaret müsteşarlığına ve daha sonra Bahriye Nazırlığına tayin edildi. 1288 / 1871 senesinde Âli Paşa'nın vefatı üzerine Mahmud Nedim Paşa sadaret makamına geldi. On bir ay kadar bu görevi sürdürdü. Bir aylık Kastamonu Valiliği'nden sonra Trabzon'a uzaklaştırıldı. Buradan Adana Valiliği'ne tayin edildi. 1292 / 1875 yılında Şûrâ-yı Devlet riyasetine ve bir hafta sonra da ikinci defa sadaret makamına getirildi. Talebe Kıyamı'yla 8.5 ay süren görevi son buldu. Hastalığından dolayı bir müddet Çeşme'de ikamet ettikten sonra Sultan II. Abdülhamid'in davetiyle Dersaadet'e geldi ve ölümüne kadar sürdüreceği Dahiliye Nazırlığı ile görevlendirildi. Bu görevini yaklaşık üç yıl devam ettirdi. Paşa 1300 / 1883 tarihinde vefat etti. Mahmud Nedim Paşa'nın Âyine-i Hasbihâl, Reddiye (Müdafaanâme), Hikaye-i Melik-i Muzaffer ve Divan-ı Mahmud Nedim Paşa isimli eserleri bulunmaktadır. Âyine adlı eserinde devlet yönetimini, devlet adamlarında bulunması gereken vasıfları anlatan Paşa, mali konulara da geniş yer ayırmıştır. 1294 tarihinde basılan ve Mahmud Nedim Paşa'nın sadaretleri dönemini eleştiren Ahmed Midhat Efendi'nin Üss-i İnkılâb adlı kitabına cevaben Paşa Reddiye isimli eserini kaleme almıştır. Burada öncelikle kendi sadareti zamamnda yapılan işlerin doğruluğunu savunmuş ve Sultan Abdülmecid ile Sultan Abdülaziz zamanında vukua gelen bir çok olay hakkındaki düşünce ve görüşlerini bu eserinde dile getirmiştir.