Tanzimat sonrasında Osmanlı Devleti’nde Süryani Cemaati

Abstract

Osmanlı Devleti sınırlan dahilinde onlarca etnik grup bulunmaktaydı. Osmanlı Devleti bu etnik unsurları, hangi ırktan olursa olsun dinî ve mezhebî bağlarım göz önünde bulundurarak oluşturmuş olduğu ve "Millet Sistemi" denilen bir yöntemle idare etmiştir. Yukarı Mezopotamya ve çevresinde yaşamış, kendilerine has dilleri, yazılan, kültürleri ve inamşlan olan Süryaniler, Hıristiyanlıkta yaşanan görüş aynlıklan neticesinde muhalif grup içinde yer almış ve Bizans Devleti'nin baskılarına maruz kalmıştır. Yavuz Sultan Selim zamanında başlayan Osmanlı egemenliği ile Süryaniler için yeni bir sayfa açılmıştır. Böylece Süryaniler Osmanlı Devleti'ndeki millet sisteminin bir parçası haline getirtilerek Ermeni Patrikhanesi'ne bağlanmışlardı. Batılı kiliselerin tesirleri neticesinde Süryaniler arasında Batılı mezhepler yayılmış, bunun sonucunda da Süryani Katolik ve Süryani Protestan cemaatleri oluşmuştur. Süryaniler, Osmanlı Devleti ile ilişkilerini önceleri Ermeni Patrikhanesi aracılığı ile sonralan ise kendi patrikhaneleri vasıtasıyla yürütmüşlerdir. Osmanlı Devleti, Süryanilerin seçmiş oldukları din adamlarını tayin ederek, müdahalede bulunmamış, patrikhaneye ve cemaat mensuplanna da çeşitli vesilelerle yardımda bulunmuştur. Süryanilerin seyahat işlerini düzenlemiş, verdiği nişanlarla onlan onurlandırmıştır. Her türlü din hürriyeti sağlanarak ibadethanelerinin inşa ve tamirine müsaade edilmiş, ibadethanelerin paylaşımı ve başka nedenlerden dolayı oluşan ihtilaflar devlet tarafından halledilmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devleti, Süryanilere yönelik olumsuz muameleleri engellediği gibi, devlete yönelik hareketleri de ciddiyetle takip etmiştir. Süryaniler Müslümanların hoşgörüsü ile müesseselerini ve kültürlerim muhafaza ederek günümüze kadar gelebilmişlerdir.