19.YY'da gayrimüslim bir Osmanlı diplomatı Kostaki Musurus'un (Paşa) 1850 yılına kadar diplomatik faaliyetleri

Abstract

ANAHTAR KELİMELER: Kostaki Musurus Paşa, Osmanlı Devleti'nin gayrimüslim ilk Büyükelçi ve Paşa unvanlı diplomatı. Osmanlı Devleti'nin Yunanistan'daki ilk elçisi. İngiltere'deki en uzun süreli Osmanlı Elçisi. Kostaki, Fenerli Rum "Musurus" ailesindendir. Ailesinin ismini alarak daha çok Kostaki Musurus diye ünlenmiştir. 1814/1815 yılında İstanbul Arnavutköy'de doğdu. Bir süre Babıali Tercüme Odasında çalıştı. 1834 yılının Nisan ayında Sisam Adası'na vekaleten yönetici olarak atandı. Sisam Adası'nda iyi bir yönetim sağlayarak halkın desteğini aldı ve isyanların çıkmasını engellemeye çalıştı. Bu görevi iki yıla yakın bir süre yaptıktan sonra İstanbul'a alındı. Sultan II. Mahmud tarafından Sisam Adası'nda yapmış olduğu faaliyetlerinden dolayı kendisine nişan verildi. Kostaki Musurus, Osmanlı Devleti'nin Yunanistan'da ki ilk elçisi olarak 1840 yılı Mayıs ayında Maslahatgüzar olarak Atina Elçiliğine atandı. Fakat bu rütbesi Kayınpederi İstefanaki Vogorides'in teklifiyle daha yola çıkmadan Küçükelçiliğe yükseltildi. Kostaki Musurus'un Atina'ya elçi atanmasında Rumca ve Fransızca bilmesi kadar Rum oluşu da etkili oldu. Babıali, onu, kendisini tebaası arasında din ve ırk ayrımı yapmakla suçlayan Yunanistan'a göndererek herkese eşit davrandığını göstermek istedi. Kostaki Musurus Atina Elçiliği sırasında, Yunanistan'ı, Müslümanların geride kalan malları için tazminat ödemeye zorladı. Osmanlı vatandaşı firarilerin Yunan Meclisinde temsilci olmalarına engel olmaya çalıştı. Eterya adı verilen gizli cemiyetlerin Osmanlı Devleti aleyhine olan faaliyetlerini önlemek için çaba sarfetti. 1847 yılında Osmanlı aleyhtarı Yunanistanlı Albay Karatasso'nun pasaportunu vize etmediği için Yunan Kralı tarafından kendisine, "Mösyö Yunan Kralı kendisine ibraz eylediğiniz hürmet ve riayetten ziyade hürmete şayan idüğü memûlûnde idim" denilerek hakarette bulunuldu. Bu hakaret üzerine Osmanlı Devleti, elçisinden özür dilenmesini istedi. Fakat Yunan Kralı bu isteği gerekirse "taç ve tahtımı bırakırım" diyerek reddetti. Babıali bunun üzerine elçisini İstanbul'a alarak Yunanistan'la ilişkilerini kesti. Yunan Hükümeti 20 Aralık 1847 tarihinde Rusya ve diğer devletlerinde baskılarıyla Kostaki Musurus'tan özür diledi. Yunanistan'daki görevine tekrar dönen Musurus'a çok geçmeden yaralanmayla sonuçlanan bir suikastta bulunuldu. Osmanlı Devleti bu olay üzerine onu can güvenliği endişesiyle 12 Ekim 1848 tarihinde Atina Elçiliğinden aldı ve 25 Ekim 1848 yılında Viyana Elçiliğine atadı. Kostaki Musurus Viyana Elçiliği sırasında Macar Mültecileri Meselesiyle uğraştı. Mültecilerin Kütahya'da yerleştirilmeleri onun teklifi üzerine gerçekleşti. 13 Eylül 1850 tarihinde Viyana Elçiliğinden alındı. 23 Mart 1851 yılında aralıksız olarak 35 sene görev yapacağı Londra Elçiliğine atandı.