Soğuk savaş sonrası Nato'nun dönüşümü ve Rusya Federasyonu ile ilişkileri

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler EnstitüsüYüksek Lisans Tez Özeti Tezin Başlığı: Soğuk Savaş Sonrası NATO'nun Dönüşümü ve Rusya Federasyonu ile İlişkileri Tezin Yazan: Nebi MİŞDanışman: Doç. Dr. Emin GÜRSES Kabul Tarihi: 04 Temmuz 2005Sayfa Sayısı: VI (ön kısım)+120 (tez) Anabilim dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Soğuk Savaş sonrası iki kutuplu yapının sona ermesiyle devletlerin güvenlik ve savunma anlayışları da değişmeye başlamış ve bu değişimle birlikte uluslararası güvenlik sisteminin yeniden inşası gerekmekteydi. Bu bağlamda uluslararası sistemin temel yapıtaşları olan uluslararası örgütlerinin, özellikle güvenlik ve savunma örgütlerinin, değişen bu sisteme kendilerini yeniden uyarlamaları bir zorunluluktu. Soğuk Savaş döneminde kendi varlık nedenini Sovyet tehdidine göre şekillendiren NATO'nun da Sovyetlerin dağılmasıyla ya sonunun geldiği ilan edilecek yada kendisini dönüştürmesi sağlanacaktı. Bu bağlamda bu çalışmanın ilgilendiği konu; Soğuk Savaş sonrası NATO'nun dönüşümü ve bu dönüşümde temel belirleyicilerinden biri olan Rusya ile ilişkileridir. Dönüşüm incelenirken, NATO'nun zirve toplantılarında alınan değişim kararlan temel alınarak bu kararların arkasında yatan politikaların ne olduğu analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca dönüşümde ittifak üyeleri ile Rusya ilişkileri incelenerek bunun bölge üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amaçlarını şu şekilde ifade etmek mümkündür. a) Soğuk Savaş sonrası NATO'nun dönüşümünü ABD, Avrupa'da kurulacak düzenin kendi tanımladığı sınırlar içinde ve kendi istediği şekilde gelişmesi için Avrupa'da varlığını artırarak hegemonyasını kurmanın bir aracı mı olarak kullanmıştır? b) Genelde ittifak üyeleri özelde ABD eski Sovyet coğrafyasında ve bugün için Rusya'nın yakın çevresi olarak tanımlanan alanda etkinliklerini artırmanın bir aracı olarak NATO'yu nasıl kullanmaktadır. Rusya Federasyonu'nun bu süreç içersinde NATO ile ilişkileri hangi yönde gelişmiştir. Bu sıralanan amaçlara ulaşmak için NATO'nun dönüşümünde ittifak üyelerinin farklı çıkarlarının nasıl uyumlaştırıldığı, NATO'nun dönüşüm evreleri, genişleme tartışmaları, gelecekte nasıl bir rol üstleneceği gibi konularda bu tezin konusudur. Ayrıca Soğuk Savaş sonrası NATO'nun dönüşümü İttifak teorisi bağlamında ele alınarak, teorik bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: İttifak Teorisi, NATO, Rus Dış Politikası, Güvenlik