Köktürk Abidelerinin fiil çekimi

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler EastitüsüYüksek Lisans Tez ÖzetiTezin Başlığı: Köktürk Abidelerinin Fiil ÇekimiTezin Yazan: Emin Dinç Danışman: Prof. Dr. Zikri TURAN Kabul Tarihi: 13 Ekim 2005 Sayfa Sayısı: 8 (ön kısım)+195 (tez) Anabilim Dalı: Türk Dili Ve Edebiyatı Bilim Dalı: Yeni Türk Dili 8. yüzyılda Köktürkler tarafından kendi alfabeleriyle taşlara işlenmiş olan Köktürk Abideleri, Türk Milleti için birer övünç kaynağıdır. Türk dilinin ilk yazılı vesikaları olmaları, onları Türk dili için paha biçilmez kılmış, dilimizin dünü ve bugününün aydınlatılması açısından bir başlangıç noktası olmuştur. Bu bağlamda, günümüzdeki problemlerimizin çözülebilmesi için başvurulan ve başvurulması zorunlu olan vesikalar halinde elimizin altında bulunmaktadır. Türk dilinin dününde olduğu gibi bugününde de çözülmeyi bekleyen birçok problem mevcuttur. Bu problemler, ya halen çözülememiştir yada çözüldüğü zannedilip gelenekleşerek süregelmiştir. Bu problemlerden biri de "Fiil Çekimi" konusudur. Ben tezimde "Fiil Çekimi" konusunu çözmekte hiçbir iddiada bulunmadan, mevcut çözüm önerilerinden birine dayanarak, Köktürkçedeki fiil çekimini bazı yönleriyle inceledim. Bu amaçla hazırlamış olduğum çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Köktürk Abidelerindeki çekimli fiiller etraflıca incelenmiştir. Bu bölüm öncelikle, geniş ve geçmiş zamanla çekilmiş fiiller başlıkları altında ikiye ayrılmıştır. Ve bu iki başlığın her biri yalın fiiller ve birden çok unsurla teşkil edilen fiiller şeklinde incelenmiştir. Ayrıca, fiilimsilerle çekimli fiillerin münasebetleri de ele alınmıştır, ikinci bölümde ise çekimli fiillerle, onun hal ekli tamlayıcıları arasındaki ilişki ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Köktürk Abideleri-Metin'den oluşmaktadır. Bu metnin kuruluşunda, umumiyetle Muharrem ERGİN ve Talat TEKÎN'in okuyuşları arasındaki okuma farklılıkları dipnotlarla gösterilmiş, ayrıca, Osman Nedim TUNA ve Zikri TURAN' m ders notlarından da geniş ölçüde yararlanılmıştır. Bununla beraber diğer dilcilerin okuma ve düzeltme teklifleri de değerlendirilerek tezin yararına sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Fiil Çekimi, Kip, Köktürk Abideleri