Türkiye’deki yerel yönetim reform çalışmalarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Türkiye'de yıllardan beri, ülke gündeminin üst sıralarında yer alan bir yerel yönetim sorunu ve yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması tartışması vardır. Bu tartışmalar, özellikle 1960'tan sonra, yani planlı kalkınma dönemiyle birlikte başlamıştır. 1960'h yıllardan günümüze Türkiye'de yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Önceleri merkezi hükümet kuruluşları tarafından yapılan çalışmalar daha çok göze çarparken, 1980 sonrası dönemde, yerel yönetimlere sivil toplum kuruluşlarının da büyük ilgi duydukları ve yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili çeşitli çalışmalar yaptıkları görülmektedir. Yeniden yapılanma çalışmaları 1962 yılında MEHTAP Raporu ile başlamış, 1971 tarihli İç Düzen Projesi ve 1991 tarihli KAYA Raporu ile devam etmiştir. Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan bir dizi reform çalışması da bulunmaktadır. Bunlardan başka, TOBB ve TÜSİAD gibi çeşitli sivil toplum kuruluşlarının hazırlamış olduğu çalışmalar ve öneriler bulunmaktadır. Türkiye'de toplumun bir çok kesiminde ve değişik siyasal yaklaşımlar arasında, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve sisteminin geliştirilmesi gereği konusunda ortak bir anlayış oluşmuştur. Bu anlayış, özellikle 1 960 sonrası planlı kalkınma dönemi ile birlikte kalkınma planlarında, hükümet programlarında, parti programlarında ve diğer çalışmalarda yer almaktadır. Değişik zamanlarda farklı hükümetlerce ele alman ve bazı araştırma ve raporlarla sonuçlandırılan bu çabalar kesintiye uğramış, sürekli dile getirilen yeniden yapılanma çalışmaları hedefe ulaşamamıştır. Bu çalışmada, Türkiye'de yerel yönetimlerin mevcut durumu ve sorunları ortaya konulmuş ve yeniden düzenleme çalışmalarının genel değerlendirmesi yapılmıştır.