Başbakanlık Osmanlı arşivi sadaret belgelerinde Milli Mücadele (5 Kasım 1918-17 Şubat 1919)

Abstract

ÖZET Avrupa büyük devletlerinin emperyalist ve sömürgeci amaçlarla başlatmış oldukları [. Dünya Savaşı'na Almanya ve Avusturya-Macaristan'ın yanında giren Osmanlı Devleti, savaştan bağlaşıklarıyla birlikte yenik olarak çıkmıştı. Savaş sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlılar hiçbir yerde toprağının işgal edilmeyeceği ve o tarihteki ileri hatlarının da mütareke sının olarak benimseneceği umudundaydılar. Fakat mütarekenin daha mürekkebi kurumadan işgallerin başlaması, İstanbul'a İngiliz ve Fransız gemileriyle Yunan gemilerinin de gelmesi büyük bir hayal kırıklığına neden olmuştu. Bu olay üzerine Bahriye Nazırı Rauf Bey, Amiral Caltrope'a Yunan gemilerinin girmemesi konusunda verdiği sözü hatırlatmış fakat "Ülkemin çıkarları benim namusumdan önce gelir" cevabını almıştı. Ancak Türk Milli Mücadelesi sadece askeri cepheyi içermiyordu. Bunun politik, sosyal ve ekonomik cepheleri de vardı. Osmflpli Tfeylffij peş peşe girdiği savaşlarda insan gücü ve iktisadi kaynaklarının hemen hemen tamamını yitirmişti. Geleneksel Osmanlı toprak düzeni ise, Osmanlının son dönemlerinden itibaren iyice bozulmuş, büyük haksızlıklar ve dengesizlikler zuhur etmişti. Toprak mülkiyetini düzenleyen sistem karmakarışık hale gelmiş ve neticede Müslümanlar değil vergilerini ödemek karınlarını dahi doyuramaz duruma gelmişlerdi. Bu arada zaten sanayi ve ticareti tekelinde barındıran azınlıklar, mütarekeden sonra büyük devletlerin kışkırtmalarıyla taşkınlıklarını arttırmışlar ve kendilerini bulundukları toprakların hakimi olarak görmeye başlamışlardı. Mütareke mucibince askerlerin de terhis edilmesi ülkedeki huzuru ve asayişi iyice bozmuştu. Artık Müslümanlar kendi başlarının çaresine bakmak zorundaydılar. Çünkü onları koruyabilecek hiçbir güç kalmamıştı. Bütün bu sıkıntıların yanı sıra siyasi durumda meydana gelen gelişmeler, Hürriyet ve İtilaf ile İttihat ve Terakki arasındaki çekişmeler, mütarekeden sonra bir İttihatçı avının başlaması ve bu siyasi değişiklerin idari değişiklikleri de beraberinde getirmesi kayıpları daha da arttırmıştı.