Özelleştirmenin ekonomik boyutu, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri : SEDAŞ örneği

Abstract

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez ÖzetiTezin Başlığı: ?Özelleştirmenin Ekonomik Boyutu, Karşılaşılan Sorunlar ve ÇözümÖnerileri: SEDAŞ Örneği?Tezin Yazarı: Cemil GÜLER Danışman: Yrd. Doç. Dr. Selim İNANÇLIKabul Tarihi: 06.09.2006 Sayfa Sayısı: xi (ön kısım) + 193 (tez) + 62 (ekler)Anabilim dalı: İktisatÖzelleştirme, dünyada geniş bir coğrafya üzerinde ve değişik şekillerde, farklı siyasisistem ve ekonomilerde uygulama alanı bulmuştur. Her ülkenin uygulama nedenifarklı olmakla birlikte, özelleştirme Türkiye'de ve dünyada serbest piyasaekonomisine geçişi sağlamak için ekonominin yeniden yapılandırılması çerçevesindeuygulanan istikrar ve rasyonelleştirme politikalarının çok önemli bir aracı olmuştur.Özelleştirmenin iktisadi amaçları serbest piyasa ekonomisini güçlendirmek, sermayepiyasasını geliştirmek, yabancı sermayeyi getirmek ile etkinlik ve verimliliğisağlamaktır. Devlete gelir sağlamak ve KİT'leri borç yükünden kurtarmaközelleştirmenin en önemli mali amaçları olurken, özelleştirme yoluyla ulaşılmakistenen siyasi, sosyal ve diğer amaçlar da bulunmaktadır. Özelleştirme yöntemiolarak; satış yöntemi, yönetim devri yöntemi, ihale yöntemi, imtiyaz hakkı devriyöntemi, finansal kiralama yöntemi, ihale yöntemi, ortak girişim yöntemi vekurumsal serbestleşme yöntemi kullanılan belli başlı yöntemlerdir.Dünyada özelleştirme 1970'lerdeki ekonomik krizlerin ardından gündeme gelmiş,fikri temellerini ABD ve İngiltere'nin oluşturduğu özelleştirme uygulamalarına ilkŞili'de başlanmıştır. Bu ülkeyi başta İngiltere, Almanya olmak üzere diğer Avrupaülkeleri, Latin Amerika ülkeleri ve devamında diğer dünya ülkeleri takip etmiştir.Özelleştirme özellikle ekonomik açıdan dünya ekonomisi üzerine ve ayrı ayrı ülkeekonomilerine önemli olumlu etkiler yapmıştır. Ülkemiz açısından çok önemli biryeri olan özelleştirme, ekonomik liberalizasyonun sağlanması açısından gerekli fakattek başına yetersizdir. Diğer ekonomik araçlara da ihtiyaç olmakta ve elektrik, su,gaz, telekomünikasyon gibi piyasaların ise düzenleyici kurumlar tarafındandüzenlenmesi gerekmektedir.Bu çalışmada; özelleştirme kavramı hakkında genel bilgiler ile dünyadaki veTürkiye'deki özelleştirme uygulamaları ve ekonomik etkileri, karşılaşılan sorunlar veçözüm önerileri yer almakta olup, SEDAŞ'ın özelleştirme süreci ve bu özelleştirmeolayının ekonomik açıdan potansiyeli ve ekonomik etkileri incelenmiştir.Anahtar kelimeler: Özelleştirme, KİT, Elektrik, Düzenleme, Türkiyex

Sakarya University Institute of Social Sciances Abstract of Master?s ThesisTitle of the Thesis: ?Economical Dimension of Privatization, The Problems andResulations for Privatization, a Case Study: SEDAŞ?Author: Cemil GÜLER Supervisor: Asist. Prof. Dr. Selim İNANÇLIDate: 06.09.2006 Nu. of pages: xi (pre text) + 193 (main body) + 62 (appendices)Department: EconomyWidespread implementation of privatization is being met differently in everyeconomic system in the world. As the way every country forms privatization policystems from distinct reasons, privatization is a significant means of policy forrationalization and stability, in terms of restructuring the economic framework toprovide entry into the free market economy in Turkey and in the world.Economic targets of privatization are to support free market economy and to improvecapital market by transforming into an attractive situation, which is based onefficiency, with foreing investment. Most important financial aims of privatizationconsist of abtaining income for government and relieving KIT?s (state economicenterprises) depts along with its social and political objects. We can find variousprivatization methods such as sale, management contracting, fanchising, leasing,contracting-out, joint venture and deragulation methods.Privatization came to the agenda af the world after economic crisis in 1970?s and itsinitial implementation which USA and England shaped was carried out by Chile.First England and Germany soon after other european and Latin American countriesfollowed Chile.In terms of Turkey?s circumstances, when it was evaluated, we get these findings. Bythe mid-1970?s Turkey?s state economic enterprises (KIT) were becomingincreasingly unprofitable in spite of the various subsidies they received. Theirinefficiency was also attributed to politically motivated employment policies, poormanagement, arbitrary government meddling and restrictions on the pricing of theirproducts. SEE?s (KIT) were not free to raise their prices in line with costs in theinflationary environment of the 1970?s and 1980?s. Their losses were there forerountinely met through government finance. This, in turn, was a major cause of theincrease in budget deficit, accelerating the rate of inflation.In this study, general knowledges have been given about the privatizations in Turkeyand in the world and The process of privatization for SEDAŞ (Sakarya ElectricityDistribution Co.) which is a SEE (State Economic Enterprises-KIT) has been dealtwith.Key words: Privatization, SEE (State Economic Enterprises-KIT), Electric,Regulation, Turkeyxi