ÖZET Bu çalışmada, farklı kimyasal bileşimlere sahip değişik amaçlar için kullanılan AISI D2 soğuk iş takım çeliği, AISI 4140 ıslah çeliği ve AISI 1050 alaşımsız yapı çeliğinin sertlik ve mikroyapı gibi temel özelliklerinin aşınma davranışları üzerine etkileri incelenmiştir. Deneylerde kullanılan farklı bileşimlerdeki bu üç tip çeliğe ostenitleme işlemi uygulandıktan sonra su verilmiştir. Su verilmiş her üç çelik de önceden tasarlanmış aynı sertlik değerlerini elde etmek amacıyla temperleme işlemine tabi tutulmmuşlardır. Diğer yandan bir optik mikroskop vasıtasıyla mikroyapı özellikleri ve Rockwell Sertlik Ölçme Metoduyla sertlik değerleri tesbit edilen çeliklere kuru kayma aşınma deneyleriuygulanmış ve böylece aynı sertliğe getirilmiş farklı kimyasal bileşimli çeliklerin aşınma davranışları hakkında bilgi edinilmiştir. Yapılan mikroyapı çalışmaları sonucunda, AISI D2 çeliğinin yapısında ostenitleme sonrası alaşım karbürlerinin ostenit katı çözeltisinde eridiği gözlenmiştir. Eğer bu tip mikroyaprya sahip çeliğe temperleme işlemi uygulanırsa, su verilmiş yapılardakinden daha yüksek oranlarda karbür miktarı elde edilebilir. Diğer yandan AISI 4140 ve AISI 1050 çeliklerinin mikroyapılarında serbest karbür bulunmaz. AISI 4140 ve AISI 1050 çeliklerine uygulanan temperleme işlem sıcaklığı ve süresi arttıkça sertlikte bir düşüş kaydedilmiştir. Yapılan aşınma deneylerinden AISI D2, AISI 4140 ve AISI 1050 çeliklerinde artan temperleme sıcaklığı ve süresi, çeliklerin daha fazla aşınmasına yol açmıştır. vu
Wear Behaviours of Steels Which The Same Hardness Value Were Reached In this study, effects of hardness and microstructure on wear bahaviours of AISI D2,AISI 4140 and and AISI 1050 steels which have different chemical compositions and are used for various industry were examined under dry sliding coditions. It was contacted tempering treatment to obtain same hardness values after these three types of steel austantisaied were quenched. Optical microscopy and Rockwell hardness tester were used to characterize the microstructures and hardness values. Dry sliding wear tests were carried out to examine wear behaviours of steels. Microstructural examination showed that present alloy carbides after austenisation difltisied into austenite solid solution in AISI D2 steel. If tempering treatment apply to steels which has such a microstructure, these steels would have higher rates of carbide. Otherwise, there is no free carbides in the structure of AISI 4140 and AISI 1050. Hardnesses of AISI 4140 and MSI 1050 decreased with increasing the temperature and time of tempering treatment. The results of wear tests showed that the steels of MSI D2, AISI 4140 and MSI 1050 worn much with increasing tempering temperature and tempering time. VIII
