ÖZET Anahtar Kelimeler Atelye Tipi Çizelgeleme, öncelik Kuralı, Teslim Tarihi Oluşturma Yöntemi, Atelye Yükü, Teslim Tarihi Darlık Faktörü, Pozitif Gecikme Atelye tipi üretimde çizelgeleme, iş merkezlerine gönderilen sipariş miktarlarının azlığı ve siparişlerin çeşitliliği nedeniyle zor bir problemdir. Atelye tipi çizelgeleme, temel olarak, işleri makinalara atama ve daha sonra bu işleri uygun bir şekilde sıralama ile ilgili en karmaşık ve zor problemlerden biridir. İş sayısının artması ve iş merkezlerinin çoğalması ile sıralama çok daha karmaşık hale gelir. Bu karmaşık problemi çözmek için, tarama alanındaki tüm yollan veya belirli bir kısım yollan tarama yerine çok büyük çaplı problemler için bile daha az hesap zamanı gerektiren ve yalan optimal sonuç üreten bulgusal yaklaşım yöntemi üzerinde durulmuştur. Bu tezde, çeşitli öncelik kurallan kullanılarak, simülasyon yardımı ile atelye tipi çizelgeleme problemi incelenmiştir. Karmaşık atelye çizelgeleme problemine çözüm bulma çalışmalarının yanısıra, elde edilecek çözümün performansı hakkında karar verme de ayn bir sorundur. Teslim tarihini karşılama, rekabetçi piyasa koşullarında önemli bir özelliktir. Teslim tarihi, üretim planlamanın ana hedefi olarak alınır. Burada performans ölçütü pozitif gecikme olarak alınmıştır. Teslim tarihi tespit yöntemi olarak TWK yöntemi kullanılmıştır. Bu tez çalışmasında atelye yük durumu ve çeşitli teslim tarihi darlık faktörlerine bağlı olarak, çeşitli öncelik kurallarının pozitif gecikme performans kriteri altında davranışı incelenmiştir. Elde edilen değerler sonucunda yüklü atelye koşullan ve dar teslim tarihlerinde SPT gibi iş akış zamanını enazlayan öncelik kuralının daha iyi sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. Teslim tarihinin genişlemesi ve atelye yükünün azalması ile birlikte EDD, SPTSLK, MST, LASLK, CR gibi teslim tarihine dayalı öncelik kurallarının daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. vuı
A SEARCHING OF JOB SHOP SCHEDULING UNDER THE POSITIVE TARDINESS PERFORMANCE CRITERIA Key words: Job Shop Scheduling, Priority Rule, Due Date Assignment Rule, Shop Load, Due Date Tightness Factor, Positive Tardiness Because of the less orders, in terms of quantity, and the variety of the orders, job shop scheduling is a difficult problem to solve. Basically, we can describe job shop scheduling as a difficult process of sending the jobs to the machines and than putting them in orders. Increasing number of jobs and companies make jobs more difficult to put in order. In order to solve this problem less time needed and close optimal results given heuristic approach can be used, instead of using all search area or chosen area. In this thesis, job shop scheduling is examined with the help of simulation of several priority rules. Finding a solution to complex job shop scheduling creates an other problem which is to decide the performance of the solution. Meeting the due date is an advantage for the competitive market. Due date meeting is considered to be the main goal of the production planning. In this thesis, the performance criteria is taken as positive tardiness. Here, TWK is used as due date assignment rule. In this thesis, the shop load and different due dates tightness is examined with several priority rules under the tardiness of performance criteria. It has been seen that SPT, minimizing job flow time, has given better results with overloaded shop and tight due dates. EDD, SPTSLK, MST, LASLK, CR which are the priority rules give better results based on due date with the decreasing extended due date and shop load. IX
