Bagış Sazan Oğlu'nun Manas Destanındaki çon kazat (büyük savaş) varyantı : giriş, metin, aktarma, dizin

Abstract

Halk arasında sözlü olarak anlatılan destanlar ve halk hikayeleri yüzyıllar boyunca dilden dile, kuşaktan kuşağa aktarılarak, ait oldukları milletlerin tarihlerine, coğrafyalarına, adet, gelenek ve göreneklerine, inanışlarına, daha da önemlisi dillerine ışık tutmuşlardır. Kırgız Türklerine ait olan Manas destanı atalarımızdan kalan bir mirastır. Bu mirası yok etmek için çeşitli sıkıntılar meydana gelmiştir. Hatta ölüm cezasına çarpılan aydınlarımız da olmuştur. Her türlü sıkıntılara rağmen nesilden nesile ulaşan mirasımızın bundan sonra parlayacağı şüphesizdir. Günümüz Türkoloji alanı her alanda araştırmalarını sürdürmektedir. Biz de bu alanın vesilesi ile Türk Dünyasına yeni ve çalışılmamış konuları ele aldık. Çalışmamız bugüne kadar çalışılmamış Manas destanı Bagış Sazan Oğlu'nun "Çon Kazat" (Büyük Savaş) bölümü incelenmiştir. Çalışmamızın Giriş Bölümünde "Kırgız" adının kaynağı konusunda ilmî ve popüler görüşler ele alınmış, Kırgız Türklerinin tarihi hakkında çok fazla ayrıntıya girmeden açık ve anlaşılır bilgiler verilmiştir. Ardından "Kırgız Türklerinin Tarihi" ve "Kırgız Türkçesi Hakkında Genel Bilgi"verilmiştir. Onun ardından "Kırgız Edebiyatı Hakkında Genel Bilgi" belirtilmiştir. Çalışmamızın Birinci Bölümü, "Destan Tanımı ve Konuları", "Manas İsmi ve Menşei", "Manas Destanı Hakkında Genel Bilgiler", "Manas destanı Üzerinde Yapılmış Çalışmalar" ve incelediğimiz destanın müellifi "Bagış Sazan Oğlu Hakkında Bilgiler" verilmiştir. Çalışmamızın İkinci Bölümünde Kırgız Türkçesi ile yazılmış metnin Türkiye Türkçesine aktarılması yerleştirilmiştir.Üçüncü Bölüm ise Dizin Metni'nden oluşmaktadır. Dizinde bir kelimenin hangi sayfada ve kaç kez tekrarlandığını verdik. Çalışmamız incelenirken bir kelimenin hangi satırda geçtiğini bulabilmek için orijinal metin kısmında satır numarası verilen yere bakılmalıdır.

Oral-derived epics and folk tales are over the centuries transfered from generation to generation, from one language to other. These epics and folk tales of course shed light on to the history, geography, customs, traditions, beliefs and more importantly on language of the nation they belong.Kyrgyz epic of Manas is considered as a heritage of our ancestors. There was a variety of attempts to destroy this heritage. Even there were cases when intelligentsia was put into death penalty. Despite all the obstacles there is no doubt that that hereafter it will have much more clear and bright fate. Nowadays Turkology area is doing researches on different spheres. By means of this area we obtained new and unexplored topics for Turkish World. Our study have analyzed the unexplored up to this time epic of Manas by Bagysh Sazan Ogly "Chon Kazat" (Big Struggle) section. İn the Introduction part some scientific and popular views were shared about the origin of the word "Kyrgyz". In adittion to this short but clear information about the Kyrgyz Turks is given. And afterwards a general information about the "History of Kyrgyz Turks" and "Kyrgyz Language" takes place. At the very end a general information about the "Kyrgyz Literature" is given. The first chapter of our study discusses topics like "The definition of Epic and its Types", " Etymology of the word Manas and its Meaning", "A General İnformation About Epic of Manas", "Studies made on Epic of Manas" and short information about of the author Bagysh Sazan Ogly.The second chapter of the study includes the translation of the Kyrgyz text into Turkish language. The third chapter consists of İndex.