Molla Muhammed Emin Efendizâde’nin Lâhika Li-Şârihi’l-Bâisi’l-Fakir Fi izahi bâbi’l-idğâmi’l-Kebir adlı eserinin tahkiki

Abstract

Bu çalışma ilmî bir tahkik çalışması olup içinde tahkik metot ve kuralları uygulanmıştır. Bu metot ve kuralların amacı geçmişte el hattıyla yazılıp yazma eser kütüphanelerinde kalan ve el hattıyla yazıldığı gibi tahkiksiz bir şekilde basılmış olan eserleri incelemek ve o kıymetli eserlere günümüz okurların daha kolay bir şekilde ulaşabilmeleri ve onlardan yararlanmaları için o eserleri gün yüzüne çıkarmaktır. Çalışma, XIII. yüzyılın önde gelen Osmanlı kırâat âlimlerinden Molla Muhammed Emin Efendizâde'nin idğam-ı kebir hakkındaki "Lâhika li'ş-Şârihi'l-Bâisi'l-Fakir fi İzâhi Bâbi'l-İdğâmi'l-Kebir" adlı risâlesini incelemiştir. Muhtevası Osmanlı'da Kırâat ilmi, Molla Muhammed Emin Efendi, onun Lâhika risâlesi, risalenin konusu olan idğâm-ı kebir ve Arapça metnin tahkikinden oluşan bu çalışmanın, yarısı Türkçe diğer yarısı ise Arapçadan teşekkül etmiştir. Bu çalışmadaki amaç kırâat alanına katkı sağlamaktır. Çalışma sırasında, bahsi geçen eserin bir küçük risâle olmasına rağmen muhtevasının, Kırâat ilmiyle meşgul olanlar için vazgeçilmez bilgi ve detaylar içerdiği ve müellifin bu konuya ne denli vakıf ve hâkim olduğu mülahaza edilmiştir. Büyük bir hassasiyetle yürütülen bu çalışma esnasında, gerek olmadığı sürece metne dokunulmamıştır. Böylece müellifin cümleleri ve eserde izlemiş olduğu metot nâsihin kaleminden kaynaklanan bir takım imla hatalarından da arındırılarak muhafaza edilmiş, eserin orijinalliği korunmuştur. Netice itibarıyla eser tozlu raflardan kurtarılıp tahkikli bir şekilde gün yüzüne çıkmıştır. Ayrıca bahsi geçen risâlenin müellif ve muhtevası hakkında önemli bilgiler ortaya konmuş, kaynakları tespit edilmiştir. Böylece eser ve eserin yazarı, araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.

This is a scientific study based upon some rules and methods. The purpose of the research is to examine and reveal to the readers of contemporary times the handwritten manuscripts which were published before without any examination. This Study discusses "Lahika li'ş-Şârihi'l-Bâisi'l-Fakir fi İzâhi Bâbi'l-İdğâmi'l-Kebir" which is the book of the leading Ottoman scholar of Qiraat in XIII. Century, Mullah Mohammed Emin Efendizâde. The study includes, the science of Qiraat, Mullah Mohammed Emin Efendi and his book Lahika on İdğâm-ı kebir. Research paper consists both Arabic and Turkish text. The aim of this study is to contribute to the field of Qiraat. During the study, it was considered that although the mentioned work is a small treatise, it contains indispensable information and details for those who are engaged in the science of Qirâat. Also, it was found that the author is having an authority in the field of Qiraat. This research study has been carried out with great precision; the text was not intervened unless necessary. Thus, the author's sentences and the method followed in the work were kept free of errors in spelling and stemming. The written manuscript has been preserved with utmost care. As a result, the work was taken away from the dust of the shelves and it came to the surface in an investigative way. Also, important information about the author and the content of the said treatise has been put forward and its sources are determined. Thus, this work and its author has been brought to the attention of researchers.