Kanser hastalarının yakınlarının psiko-sosyal durumlarının değerlendirilmesi : Eyüpsultan Devlet Hastanesi Palyatif Bakım Merkezi örneği

Abstract

Çağımızın en yaygın ve en korkulan hastalıkların başında gelen kanser, yalnızca bir hastalık değil, değişen yaşam tarzının da bir yansımasıdır. Kanser; hem hasta hem de yakınlarında birçok psiko-sosyal probleme neden olmakta ve yaşam kalitelerini anlamlı düzeyde etkilemektedir. Ülkemizde uygulama açısından oldukça yeni olan palyatif bakım anlayışı son dönem kanser hastalarına sunulan holistik bir bakım anlayışıdır. Palyatif bakım, sadece hastalara yönelik olmamakta aynı zamanda hastanın yakınlarının da sorunlarını çok boyutlu ele alarak değerlendirir ve çözüme kavuşturmaya çalışır. Bu çalışmanın ana hedefini; Eyüp Sultan Devlet Hastanesi Palyatif Bakım Merkezi'nde bakım görmekte olan terminal dönem kanser hastalarının yakınlarının depresyon düzeylerinin, algıladıkları sosyal destek ve yaşam kalitelerinin ölçülmesi ve bunların sosyo-demografik değişkenlerle ilişkisinin araştırılması oluşturmaktadır. Bu kapsamda Şubat/Mart 2019 ayları içerisinde bakım hizmeti alan 23 kadın, 7 erkek olmak üzere toplam 30 hasta yakını örneklem grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama aracı olarak "Görüşme formu", "Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği", "Kanserli Hastalara Bakım Verenlerde Yaşam Kalitesi Ölçeği (The Caregiver Quality of Life Index Cancer Scale-CQOLC-)", "Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ)" kullanılmıştır. Ölçekler SPSS programına aktarılarak SPSS Statistics 21 programı yardımıyla değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde Mann-Whitney U testi, Pearson testi, Kruskal Wallis testi, Spearman's Rho korelasyon testleri uygulanmış ve lineer regresyon modeli kurulmuştur. Hastanın bakımını daha çok kadının üstlendiği, araştırmaya katılanların%56,7'sinin depresyon semptomatolojisi gösterdiği, eğitim durumunun Beck Depresyon Ölçeği arasında anlamlı bir ilişi olduğu, eğitim seviyesi düştükçe depresyon düzeyinin arttığı Mann-Whitney U testi uygulanarak tespit edilmiştir. Hasta yakınlarının yaşam kalitesi alt ölçekleri ile sosyo-demografik özellikleri arasındaki ilişki Spearman Korelasyona göre incelendiğinde ekonomik durumun kötüleştikçe yaşam kalitesi puanının da düştüğü tespit edilmiştir. Eğitim durumu ile yaşam puanları arasındaki korelasyonun pozitif yönde olduğu ayrıca bakım sorumluluğunu yerine getirmede sağlık sorunları yaşadıkları bu durumunda yaşam kalitesini olumsuz etkilediği görülmüştür.

The cancer, one of the most common and fearful diseases in our era, is not only an illness, it is also a reflection of the changing life style. The cancer causes a lot of psychosocial problems for both patients and their relatives and has an impact on the quality of life significantly. The palliative care that quite new in terms of implementation in our country is a holistic care for terminal period patients. Palliative care, is not only for the patients, it also evaluates problems of patients' relatives by tackling them multidimensionally and tries to solve them. The aim of this study is measuring the depression levels, perceived social support and the quality of life of relatives of terminal period patients who are in the Palliative Care Center of Eyupsultan State Hospital and investigating the relationship between the sociodemographic variables and them. In this context, the sample group is 30 patients relatives, 23 women and 7 men, who get caring service in February/March 2019. The data collection tools of the study are ''Interview Form'', ''Multidimensional Perceived Social Support Scale'', ''The Caregiver Quality of Life Index Cancer Scale (CQOLC-)'', ''Beck Depression Scale (BDS)''. Scales are entered to the SPSS, and are evaluated by SPSS Statistics 21 Programme. The tests used in evaluation of data are Whitney U test, Pearson test, Kruskal Wallis test, Spearman Rho correlation and lineer regression model is established. The results are detected that women are more interested in caring, percentage of 56.7 of participants showed depression symptomatology, there is a significant relationship between educational status and Beck Depression Scale, and the level of depression increases as the level of education decreases by using Mann-Whitney U test. The relationship between the quality of life subscales of patients' relatives and sociodemographic properties are examined by Spearman correlation and it is detected that the economical conditions get worse as the points of the quality of life decrease. The correlation between the educational status and life points is positive and however in this position that they experience health problems in fulfilling the responsibility of care, the quality of life is affected negatively.