Artuklular döneminde Mardin

Abstract

Mardin günümüzde sahip olduğu kozmopolit yapısı ve şehir kimliği ile dikkat çeken bir il olarak karşımıza çıkar. Bu tezin amacı, şehrin tarihi süreç içerisinde geçirdiği dönemler ile 21.yy'da sahip olduğu kimliğin oluşum sürecini ortaya çıkarmaktır. Mardin'in tarihine bakıldığında şehir için dönüm noktasının Artuklu hâkimiyetine geçmesi olduğu görülür. Çünkü Mardin, Artuklularla birlikte klasik bir askeri kale kimliğinden çıkarak şehirleşmeye başladı. Mardin, üzerinde bulunduğu el-Cezîre bölgesinin verimli topraklarına sahip olması ve göç yolları üzerine bulunmasından dolayı ilkçağlardan itibaren yerleşim yeri olarak kullanıldı. Hititler, Babiller, Asurlular gibi medeniyetler şehre hâkim oldu. Sonraki dönemlerde şehir, Ortaçağ'ın iki büyük gücü olan Roma İmparatorluğu ve Sasani Devleti'nin birbirlerine üstünlük kurmak için verdikleri mücadelelere sahne oldu. Çünkü Mardin bu iki güç arasına tampon bölge konumunda bulunuyordu. VII. yüzyılda İslam Devleti'nin güçlenmesiyle birlikte İslam orduları Arabistan dışına akınlara başladı. Gerçekleştirdiği hareketle el-Cezîre bölgesine kadar dayanan İslam orduları şehri fethettiler. Bu dönemle birlikte şehir İslamlaşmaya başladı. Büyük Selçuklu Devleti'nin yürüttüğü siyasi faaliyetler ve Malazgirt zaferinden sonra şehirde Türk nüfusu artmaya başladı. Nihayetinde Necmeddin İlgazi, Mardin'i ele geçirerek Mardin Artukluları Devleti'ni kurdu. Bu durum şehrin tarihinin bir dönüm noktası oldu. Mardin Artuklu hâkimiyeti altında iktisadi ve mimari alanda büyük gelişmeler yaşadı. Şehir ekonomik refaha kavuştu. Ayrıca Artuklu hükümdarlarının hoşgörü politikalarıyla şehirde sosyal alanda birlik sağlandı. Hükümdarların yaptırdığı mimari eserler ile şehir bayındır hale geldi. Bu dönemde Mardin, ilmi ve kültürel alanda da gelişme gösterdi ve bilim adamları için bir cazibe merkezi oldu. Artuklular döneminde en parlak dönemini yaşadı ve her anlamda gelişerek Ortaçağ'ın önemli bir merkezi oldu.

Mardin is a city that attracts attention with its cosmopolitan structure and city identity. The aim of this thesis is to reveal the process of the identity of the city in the historical process and the formation of the identity which has in the 21st century. When we look through the history of Mardin, it is seen that the turning point for the city was accompanied by the transition to Artuqid. Because Mardin, along with the Artuqids began to urbanize by exiting the top zone of its classical military identity. Mardin was used as a settlement since the antiquity of the Al-Algerian region, where it was located, because of its fertile soil and its migration routes. The civilizations such as Hittites, Babillier and Assyrians dominated the city. In later periods, the city was the scene of the struggles of the two great powers of the Middle Ages, the Roman Empire and the Sassanid State, in order to dominate each other. Because Mardin was a buffer zone between these two forces. With the empowerment of the Islamic State in the 7th century, the Islamic armies began raids outside Arabia. The armies of Islam, which were based on the Al-Jazeera region, conquered the city. With this period, the city began to Islamize. After the political activities of the Great Seljuk State and the victory of Malazgirt, the Turkish population began to increase. In the end, Necmeddin Ilgazi conquered Mardin and founded the Mardin Artucids State. This was a turning point in the history of the city. Mardin experienced great developments in the economic and architectural fields under the rule of Artuklu. The city has gained economic prosperity. In addition, the social relations were ensured in the city with the policies of tolerance of the Artuqid rulers. With the architectural works built by the rulers, the city was flourished. During this period, Mardin also developed in scientific and cultural fields and became a center of attraction for scientists. During the Artukid period, the city experienced its most brilliant period and the city developed in every sense and became an important center of the Middle Ages.