Gümrük kontrolü uygulamalarının kaçakçılık üzerine etkileri

Abstract

Gümrük kontrolü uygulamaları, gümrük kaçakçılığı ile mücadelede başarılı olunabilmesi açısından hem dünyada hem de ülkemizde önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Uluslararası ticarette gümrük kontrol işlemlerinin oluşturduğu zaman ve işlem maliyetleri bir gümrük sınırı olarak değerlendirilmektedir. Bu açıdan gümrük kontrol uygulamaları; uluslararası endekslerde, ekonometrik analizlerde ve alan araştırmalarında gösterge olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda yapılan yerli ve yabancı literatürdeki araştırmaların; gümrük kontrolü işlemlerinin ithalat ve ihracat hacmi üzerindeki zaman ve maliyet yükleri, gümrük işlemlerinin etkinliği ve gümrük işlem sürelerini etkileyen faktörler üzerine olduğu görülmektedir. Bu açıdan literatürden farklı olarak; araştırmamızda gümrük kontrolü uygulamalarının gümrük kaçakçılığı ile ilişkisi üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, gümrük kontrolü uygulamalarının gerçekleştirilmesinde süreçten en çok etkilenen; Gümrük Müşavirleri ve çalışanlarının yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, meslekte çalışma süreleri gibi demografik özelliklerinin yanı sıra gümrük prosedürlerinin karmaşıklığının, gümrük kontrolü sürelerinin, gümrük mevzuatı hakkında bilgi düzeyinin, E-denetim, Tek Pencere Sistemi ve kâğıtsız gümrük işlemleri gibi yeni ve X-Ray gibi teknolojik uygulamaların gümrük kaçakçılığı üzerinde etkili olup olmadığı ile ne derece etkili olduğunu ölçmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Gümrük Müşavirleri ve çalışanlarına anket uygulanmış olup gümrük kontrolü uygulamaları ile gümrük kaçakçılığı arasındaki ilişki "SPSS for Windows" (22.0) programında çeşitli testler ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre katılımcıların gümrük kontrol uygulamaları ile gümrük kaçakçılığı arasında ilişki kurmadığı görülmüştür. Buna karşın, katılımcıların, gümrük kontrolü sürelerinin iyileştirilmesi, yeni ve teknolojik kontrol uygulamaları ile gümrükte iş/işlem yapanların gümrük mevzuatına hakim olmasının kaçakçılıkla mücadelede etkili olacağı fikrine olumlu yaklaştıkları tespit edilmiştir.

Customs control practices are an important issue to be emphasized both in the world and in our country in order to be successful in the fight against customs smuggling. The time and procedure costs generated by customs control procedures in international trade are considered as a customs limit. Customs control practices in this respect; it has started to be used as an indicator in international indices, econometric analyzes and field researches. It is seen that the researches in domestic and foreign literature were conducted on "time and cost burdens of customs control procedures on import and export volume", "efficiency of customs clearance" and "factors affecting customs clearance times". In this respect, unlike the literature; in our research, the relationship between customs control practices and customs smuggling was emphasized. In this context, the most affected by the process in the implementation of customs control; demographic characteristics of Customs Brokers and their employees such as age, gender, education level, working time in the profession as well as the complexity of customs procedures, customs control periods, level of knowledge about customs legislation, "E-inspection", "Single Window System" and "paperless customs procedures" new and technological applications such as "X-ray"; and to determine whether it is effective on customs smuggling and how effective it is. For this purpose, Customs Brokers and their employees were surveyed and the relationship between customs control practices and customs smuggling was analyzed with various tests in "SPSS for Windows" (22.0) program. According to the results of the analysis, it was observed that the participants did not establish a relationship between customs control practices and customs smuggling. However, the participants; improving customs control times, new and technological control practices and to be masters of customs legislation who doing business/procedures in customs is determined that they will be effective in the fight against smuggling.