Bauhaus Ekolü’nün erken cumhuriyet dönemi modernleşmesi üzerine etkileri : 1933’te Almanya’dan göç eden bilim insanlarının Türkiye sanat eğitimine katkıları

Abstract

Bauhaus, usta-çırak ilişkisine dayanan, eğitimde yeni yöntemler geliştirme esasına dayanan eğitim ve öğretim modeli ile çok önemli bir yere sahiptir. Uygulanan bu eğitim modeli sayesinde atölye sistemi kurulmuş, sanat ve zanaat ayrımı ortadan kaldırılmıştır. Bu eğitimden geçen öğrenciler, tek bir alanla sınırlı kalmamış, çeşitli pek çok alanda çalışmalar yürütmüşlerdir. Öğrenciler, Bauhaus'tan mezun olduktan sonra her türlü ev eşyasını tasarlayabilecek yetkinliğe erişmişlerdir. Ülkemizde, bir uygulamalı sanatlar okulu olarak, Bauhaus Okulu'nun örnek alındığı pek çok eğitim modeli geliştirilmiştir. Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte, ülkemiz savaştan henüz yeni çıkmıştı. Savaştan yeni çıkan ülkemizin eğitim ve eğitmen konusunda pek çok açığı vardı. Yeni Cumhuriyet, eski alışkanlıkları bir tarafa bırakarak, herkesin bir modernleşme sürecinden geçmesini, Batılı toplumlarla eşit bir düzeye erişilmesini arzu ediyordu. Ancak yeterli sayıda eğitimci yoktu ve henüz savaşın yaraları sarılmamıştı. Tam da bu noktada Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye göç eden profesörlerin verecekleri eğitim, genç Cumhuriyet'in modernleşme arzusuyla örtüşüyordu. Bu bağlamda; hızla eğitimde reform çalışmaları başlamıştır. Yabancı profesörlerin Türk müfredatına kattıkları en önemli derslerden biri de 'Temel Sanat Eğitimi' dersidir. Bununla birlikte Bauhaus Okulu'nun eğitim ve öğretimde pek çok yansıması bulunmaktadır. Türkiye'de benzer bir eğilimle Köy Enstitüleri eğitimi de uygulamalı bir eğitim modelini benimsemiş, "iş içinde, iş aracılığıyla, iş için öğretme" temeline dayanan bir esasa oturtulmuş ve üretim içinde eğitim anlayışı benimsenmiştir. Pek çok bakımdan uygulamalı eğitim ülkemize de uyarlanarak bir temele oturtulmuştur. Bu çalışmada; Erken Cumhuriyet'in modernleşme "arzusu" ile birlikte, yabancı profesörlerin Türkiye'ye göçü ve bu kapsamda eğitime olan katkıları incelenmiştir. Cumhuriyet'in kuruluşunda "toplumsal ve kültürel alanın yeniden inşası" oldukça önem taşıyordu. Cumhuriyet'in modernleşme hareketi her alana; günlük yaşam, sosyal ve kültürel ortam gibi alanlara nufûz etmesi gerekirdi. Bu bağlamda kurulan yeni Cumhuriyet; "ideolojisinin" sağlamlaşmasını da sanat aracılığıyla gerçekleştirmek istiyordu. Bu bakımdan önem taşıyan dönemin sanat anlayışı ve sanatın gelişim süreci incelenmiştir.

Bauhaus has had prominent role with its education model, based on master-apprentice relationship and on developing new methods in education. Thanks to this education model, studio was brought into the scene as well as eliminating the difference between art and craft. The students passing through this education model has embarked on working more than one areas rather than restricting their works into one field. After graduation from Bauhaus, the they reached to a competence level in designing each kind of household goods. In our country, some education models has been developed, imitiating Bauhaus, as an applied art school. At the moment of proclamation of the Republic, our country had just come out of war, so there was a shortage of instructors as well as lack of education. The New Republic, by setting aside old customs, desired that everyone should have passed through a modernization process and to be equal with western societies. There was, however, insufficient number of instructor and the damages of the war had not been recovered until that time. At this point of the process, the education given by professors immigrated from Nazi Germany and the desire of the new republic overlapped. In this context, reformation in the education was initiated at once. The one of the most significant subjects contributed by foreign professsor to Turkish Curriculum was the class of "Basic Art Education." In addition, there are some other reflections of Bauhaus School in education and training. In Turkey, accordingly, Village Institutes adopted applied art education model, the education was established on the concept of "teaching within work, through work, for work," and the idea of "education within production" was accepted. In many aspects, applied art education was settled in Turkey by "adjustments.". In this thesis, the immigration of Foreign professors to Turkey and in this respect, their contribution to the education system, together with the desire of Early Turkish Republic are explained. At the beginning of the foundation of the Republic, "Reconstruction of social and cultural fields" has had a significant role. The modernization movement was supposed to penetrate almost all areas such as daily life, social and cultural areas. The New Republic, established on this context, desired to ensure its ideological consolidation through art. Thus, from this perspective, the sense of art, considered as significant in this period will be explained in this text.