Kilde kayma direnci parametrelerinin ölçümünde numune boyutlarının etkisi

Abstract

Zeminlerin kayma direnci parametreleri, geoteknik mühendisliği ile ilgiliprojelendirme sırasında, oldukça önemli bir değere sahiptir. Zeminin kayma direnci,yenilmeye meydan vermeden karşı koyabileceği en büyük kayma gerilmesi olaraktanımlanır. Bir zeminde kayma direncinin belirlenebilmesi için kayma direnciparametreleri olan kayma direnci açısı (Ï ) ve kohezyon (c) değerlerinin arazi ya dalaboratuvar deneyleriyle saptanması gereklidir.Zeminlerde kayma direnci parametreleri olan kayma direnci açısı (Ï ) ve kohezyon(c) değerleri üzerinde; zeminin arazide yerindeki başlangıç durumunu yansıtankonsolidasyon basıncı, numuneye ait boşluk oranı, su muhtevası, suya doygunlukderecesi ve dane dağılımı etken faktörler olarak sayılabilir.Killi zeminlerin kayma direnci parametreleri laboratuvarda genellikle üç eksenlibasınç deneyi ile bulunmaktadır. Üç eksenli basınç deneyi, silindir şeklindehazırlanan numuneler üzerinde gerçekleştirilir. Silindir şeklindeki numuneboyutlarının, killi zeminlere ait kayma direnci parametrelerini etkileyipetkilemediğini incelemek amacıyla bu araştırma yapılmıştır.Bu çalışmada, Sakarya İli sınırları içinde değişik mahallerden farklı plastisiteye sahipörselenmiş killi zemin örnekleri alınarak, laboratuvarda optimum su muhtevası veproktor sıkılığında numuneler hazırlanmıştır. Numune boyutları R=3,50cmh=7,00cm silindirik, R=5,00cm h=10,00cm silindirik ve 6,00cmx6,00cmx2,00cmkare kesitli olarak seçilmiş ve bu numuneler üzerinde üç eksenli basınç ile kesmekutusu deneyleri uygulanmıştır.Yapılan üç eksenli basınç deneyleri sonucunda, doygun olmayan CL kilde, büyükboyutlu numuınede küçük boyutlu numuneye oranla kohezyon (c) değerinin düştüğü,kayma direnci açısı (Ï ) değerinin yükseldiği görülmüştür. Doygun ya da doygunayakın olan CI ve CH killerde ise, boyutları büyük ve küçük numunelerde ölçülenkayma direnci parametrelerinde önemli bir fark tesbit edilmemiştir. Kesme kutusudeney sonuçları ise, tüm numunelerde üç eksenli basınç deneyi sonuçlarından çokfarklı değerler vermiştir

Shear strength parameters of soils are very important values for geotechnicalengineering projects. The shear strength of soil is the value that is stand againstfailure before shear failure. It is necessary to obtain the values of shear strengthparameters as internal angle of friction (Ï ) and cohesion (c) by either in-situ orlaboratory tests.Consolidation pressure, void ratio, water content, degree of saturation and particlesize distrubution can be considered as effective factors for shear strength parametersof soils.The shear strength parametres can be determined in clayey soils by the triaxialcompression test in laboratory. The triaxial compression test can be employed on thecylindrical samples. The aim of this study is to determine the dimension size effectson the shear strength of clay.In this study, disturbed clay samples are taken from different regions of the Sakaryacity. Also they have different plasticity, optimum water content and standart proctorcompaction in laboratory. The dimension of the sample is R=5,00 cm h=7,00 cm incylindrical, R=5,00 cm h=10,00 cm in cylindrical and a=6,00 cm h=2,00 cm insquare prism. The triaxial compression test and shear box test are done on thesesamples.In the triaxial compression test, R=5,00 cm h=10,00 cm in cylindrical sample (CL)have less saturated ratio gives less cohesion (c) and high internal angle of friction (Ï )comparing to the R=3,50 cm h=7,00 cm in cylindrical sample (CL). According to theresults, there is not much difference between small and large samples in terms of soilsaturation. Also triaxial compression test results are completely different from shearbox test results.