Elektronik sistemlerde kaotik sinyallerin aktif kontrolü

Abstract

Kaos kavramı günlük dildeki kullanımından farklı olarak bilimsel anlamda ?düzensizliğin içindeki düzen? manasında kullanılmaktadır. Kısaca günlük dildeki kullanımı ile bilimsel kullanımı arasında oldukça önemli fark vardır.?Kompleks, doğrusal olmayan dinamik sistemlerin düzensiz ve öngörülemez davranışı? şeklinde yorumlanmıştır. Teoride, gerçekte zamana göre oluşan her şey örneğin; polen üretimi, nüfus artışı, ekonomik değişimler, dünya buz kütlesi vb. kaotik olabilir.Kaos teorisi, borsadan meteorolojiye, iletişimden tıbba, kimyadan mekaniğe, biyolojiden iktisata kadar uzanan çok farklı dallarda önemli kullanım alanları mevcuttur. Fizik, kimya, matematik, fizyoloji, sosyoloji, ekonomi, tarih, ekoloji astronomi, hidrolik, atmosferik, uluslararası ilişkiler, solar sistemler, mühendislik gibi alanlarda da kaotik çalışmalar görülmektedir. Kaosun, güç sistemleri, yüksek performanslı devreler ve cihazlar, bilgi teknolojileri, düşük enerji tüketimi ile sıvı karıştırma, güç sistemlerinin çöküşünü önlemek, lazerlerin gücünün artırılması elektronik devrelerin çıkışlarının senkronize edilmesi, kimyasal reaksiyonların osilasyon kontrolü, beyin dalgalarının incelenmesi, görüntü sıkıştırma ve iletilmesi, güvenli haberleşme otomatik kontrol sistemleri, lazer fiziği ve finansal modelleme gibi alanlarda birçok başarılı ve yaygın kullanım alanı vardır.Bu tezde amaç, kaos bilimini, günümüze gelene kadar yapılan çalışmalarını incelemek, Kaos biliminin hangi alanlarda kullanıldığını araştırmak, kaotik sistemleri tanıtmak , devre modellerini ve Matlab programında simulasyonunu yapıp, sistem davranışlarını incelemek, aktif kontrol yöntemini ve senkronizasyonu incelemek, tanıtmak ve bu doğrultuda iki kaotik sistemin aktif kontrol uygulanarak, senkronizasyonunu sağlamaktır.Bu tezde, senkronizasyon tanımlanmış, yöntemleri incelenmiş, senkronizasyon için geniş çaplı ve etkili bir teknik olarak kabul görmüş aktif kontrol yöntemi incelenmiştir. Bu doğrultuda Rucklidge kaotik sistemi incelenmiş, iki kaotik Rucklidge sisteminin aktif kontrol ile senkronizasyonu sağlanmıştır. Kontrolden önceki ve sonraki sistem davranışı incelenmiştir.

Unlike the useage of everyday language the concept of chaos uses in the meaning that ?irregularity in order ? in science. There is pretty important difference between use of everyday language and use of scientific.Chaos is interpreted that irregular unpredictable behavior of complex ,nonlineear dynamic systems.In theory,everything that occur according to the time in practice for example pollen production, population growth, economic changes , world ice field etc. may be chaotic.Chaos theory has a various important usage that stock market, meteorology ,communication, medicine, mecenic, chemistry, biology, economy. Studies are chaotic. in areas such as physics, chemistry, mathematics, physiology, sociology, economics, history, ecology, astronomy, hydraulics, atmospheric, international relations, solar systems, engineering.There are many successful and widely usage of chaos that in fields such as power systems, high-performance circuits and devices, information technology, liquid mixing with low energy consumption, to prevent the collapse of power systems, increasing the power of lasers, electronic circuits to synchronize the outputs, oscillating chemical reactions, control, examination of brain waves, image compression and transmission, automatic control systems, secure communications, laser physics, and financial modeling.This thesis aims are examining the science of chaos and works of the science of chaos until the present day, investigating the areas of chaos that used in, introducing chaotic systems, making a simulation of chaotic circuit models on Matlab and searching the systems behaviours, examining and introducing active control method and synchronization and in this direction ensuring the synchronization between two chaotic systems by applying the active control.In this thesis, synchronization is introduced and examined methods of synchronization, active control method that recognized as the large-scale effective technique is investigated for synchronization. In this direction Rucklidge chaotic system is examined and the synchronization is ensured between two chaotic systems by applying the active control. The system behavior were examined before and after the control.