168-178Yb izotop zinciri çekirdeğinin dev dipol rezonanslarının araştırılması

Abstract

Bu tez çalışmasında 168-178Yb izotop zinciri çekirdeklerinin spini ve paritesi olan elektrik dipol uyarılmalarının yüksek enerji bölgesinde bulunan dev dipol rezonans (GDR) özellikleri araştırılmıştır. Çift-çift deforme özellikte olan bu izotopların sistematik GDR özellikleri Kuazi Parçacık Rastgele Faz (QRPA) yaklaşımı çerçevesinde incelenmiştir. Bu yaklaşımla ortalama potansiyelin kırılan simetrisinin restorasyonunda ayrılabilir izoskaler ve izovektör etkileşmeler özuyumlu olarak belirlenmiştir. İzovektör dipol-dipol etkileşmeleri içeren modelde, deforme çekirdeklerde K=0 ve K=1 dallarında GDR'nin yarılmasını, enerjilerini, deneysel verilere uygun bir şekilde açıklamaktadır. Öteleme ve Galileo değişmezliğin restore edildiği Model (TGI QRPA) ile restorasyonun gerçekleşmediği (NTGI QRPA), yalnız öteleme değişmezliğin (TI QRPA) ve yalnız Galileo değişmezliğin (GI QRPA) restore edilmesiyle elde edilen modeller karşılaştırılmıştır. Buradan, gerçekleştirilen restorasyonların spektruma karışan sıfır enerjili sahte hallerin (Goldstone modu) ayrılmasına katkısı incelenmiştir. Hamiltonyen'e eklenen restorasyon kuvvetlerinin B(E1) spektrumunda dağılımı değiştirdiği ve B(E1) gücünü azaltarak seviye sayılarını arttırdığı görülmüştür. Çift-çift 168-178Yb izotoplarının ve geçişleri için ayrı ayrı indirgenmiş geçiş olasılıkları B(E1), enerji ağırlıklı indirgenmiş geçiş olasılıkları ωB(E1), enerji ( ), fotoabsorbsiyon tesir kesiti ( ), asimptotik kuantum numaraları , radyasyon kalınlıkları (E1), indirgenmiş radyasyon kalınlıkları red(E1) ve integre edilmiş tesir kesitleri , , değerleri TGI QRPA model çerçevesinde hesaplanmıştır. Hesaplamalar sonucunda GDR bölgesinde K=1 dalının baskın olduğu görülmüştür. Deneysel verilerle karşılaştırma yapılabilen en karakteristik büyüklük olan toplam fotoabsorbsiyon tesir kesitinin deforme 168-178Yb izotopları için K=0 dalında 11-12 MeV K=1 dalında 15-16 MeV aralıklarında enerji maksimumlarına sahip olduğu görülmüştür. İncelenen izotoplar için iki hörgüçlü yapıya sahip spektrumlar deneysel veriler ile uyumlu sonuçlar vermiştir.

Giant dipole resonance (GDR) feature of the electric dipole excitations with spin and parity in the high energy region has been searched for the 168-178Yb isotopes in this thesis. The systematic of GDR structure of even-even deformed 168-178Yb isotopes has been investigated in the framework of the Quasi-Random Phase Approximation (QRPA). Separable isoscaler and isovector interactions in the restoration of broken symmetries in the mean-field potential have been determined self consistently. The model consisting of isovector dipole-dipole interactions successfully explains the K = 0 and K = 1 branch of GDR and energy in an agreement with experimental data. The models in which translational and Galilean invariance non-restored (NTGI QRPA), only translational invariance restored (TI QRPA) and only Galilean invariance (GI QRPA) restored have been compared and the contribution of these models to discrimination of zero energy spurious states (Goldstone mode) from the spectrum. The restoration forces added to the Hamiltonian has changed the distribution of B(E1) spectrum, weaken the B(E1) and increased the number of levels. The reduced transition probabilities B(E1), energy weighted reduced transition probabilities ωB(E1), energy ( ), photoabsoprtion cross section ( ) and Nilsson asymptotic quantum numbers , radiation witdh (E1), reduced radiation witdh red(E1) and integrated cross sections , , have been calculates for even-even 168-178Yb isotopes using TGI QRPA model. The calculations revealed that the K=1 branch of the GDR region dominates the energy spectrum. One the convenient parameter which is comparable with experimental data is photoabsoprtion cross section ( ) is found that having a peak around 11-12 MeV in the K = 0 branch and 15-16 MeV in the K = 1 branch. These double humps structure are in good agreement with experimental data.