Kronik hastalık yönetiminde hasta rolü, yaşam kalitesi ve tedaviye uyumun değerlendirilmesi

Abstract

GİRİŞ VE AMAÇ: Tüm dünyada prevalansı ve insidansı gün geçtikçe artış gösteren kronik hastalıklar, bireylerin yaşamlarını kısıtlayan, birçok fiziksel, psikolojik ve sosyal soruna yol açan, hastaların tedaviye uyumlarını ve yaşam kalitelerini olumsuz yönde etkileyen önemli sağlık sorunlarıdır. Hastaların tedaviye uyumlarının artırılmasında, yaşamlarındaki kısıtlılıkların ve yaşadıkları sorunların azaltılmasında en önemli faktör, hastaların tedavi ve bakım süreçlerinde aktif rol almalarıdır. Bu nedenle çalışmada kronik hastalık yönetiminde; hastaların rolünün belirlenmesi, yaşam kaliteleri ve tedaviye uyumlarının değerlendirilmesi amaçlandı. GEREÇ VE YÖNTEM: Tanımlayıcı ve kesitsel araştırma modeli kullanılarak planlanan bu çalışma; Eylül 2016 - Kasım 2016 tarihleri arasında kurum izni ve etik kurul onayı alındıktan sonra, bir devlet hastanesinin iç hastalıkları polikliniğine başvuran 140 hasta ile yapıldı. Sosyodemografik özellikleri içeren tanıtım formu, Hasta Aktiflik Düzeyi Ölçüm Aracı (PAM), Morisky 8, Tedaviye Uyum Ölçeği ve SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak toplanan verilerin analizi bilgisayar ortamında yüzdelik, ortalama, Cronbach Alpha, Mann Whitney U, Kruskall Wallis-H testi, Pearson Korelesyon ve Pearson Ki Kare (x2) testi kullanılarak yapıldı. BULGULAR: Hastaların PAM puan ortalamasının 57,81±18,87; Morisky 8 ölçeği puan ortalamalarının 5,08±2,31 olduğu, SF 36 yaşam kalitesi ölçeği fiziksel ana boyutu puan ortalamasının 37,83±20,47 ve mental ana boyutu puan ortalamasının da 42,34±15,03 olduğu, tüm alt boyutlarda ise yaşam kalitesi puan ortalamalarının 10,44±19,17 ile 65,17±15,46 arasında değişiklik gösterdiği belirlendi. Kronik hastalık yönetiminde hastaların %31,4'ünün aktif rol alma düzeylerinin, %51,4'ünün tedaviye uyumlarının düşük olduğu, yaşam kalitesi ölçeğinden de düşük puan aldıkları belirlendi. Öğrenim durumu, ilaçlarını düzenli kullanma durumu ve ağrı değişkenlerinin hastaların aktif rol alma düzeylerini; öğrenim durumu, cinsiyet, yaş, medeni durum, çalışma durumu ve ağrı değişkenlerinin yaşam kalitesini; yaş, hekim önerisi dışında ilaç kullanma durumu ve hastalığına ilişkin düzenli sağlık kontrollerine gitme değişkenlerinin ise hastaların tedaviye uyumlarını etkilediği belirlendi. SONUÇ: Hastaların aktiflik düzeylerinin, tedaviye uyumlarının ve yaşam kalitelerinin düşük olduğu, hastalıklarının yönetiminde aktif rol almalarının tedaviye uyumunu artırabileceği ve yaşam kalitelerini yükseltilebileceği belirlendi.

INTRODUCTION AND OBJECTIVE: The chronic diseases that are increasingly prevalence and incidence all over the world are important health problems that limit the lives of the individuals, cause many physical, psychological and social problems, affect patients' treatment compliance and quality of life negatively. The most important factor in increasing the compliance of patients with their treatment, decrease the limitations in their lives and the problems they experience is that they take an active role in the treatment and care of the patients. For this reason, it was aimed to determine the role of the patients, evaluate the quality of life and treatment compliance in chronic disease management MATERIAL AND METHOD: This methodological, descriptive and cross-sectional study was carried out on 140 patients attended to the Hendek State Hospital Internal Medicine Polyclinic between the dates of September 2016 - November 2016 after obtaining the institutional permit and the approval of ethics committee. The Data were analysed by self-description form regarding socio-demographic attributes, Patient Activation Measure (PAM), Morisky 8 Medication Adherence Scale and SF 36 Quality of Life Scale was carried out in a computer environment by using percentage, mean, Mann-Whitney U, Kruskal Wallis-H, Pearson's correlation test and Pearson Chi Square test. FINDINGS: It was determined that the mean PAM score of the patients was 57,81±18,87; Morisky 8 scale mean scores was 5,08±2,31; SF 36 quality of life scale mean physical dimension score was 37,83±20,47 and mental dimension score average was 42,34±15,03 and in all subscales the quality of life mean scores ranged from 10,44±19,17 to 65,17±15,46. In chronic disease management, 31,4 % of the patients were found to have low levels of taking an active role, 51,4 % of the patients had reduction in the treatment compliance, and it was determined that the patients had low quality of life scores. It was seen that age, education status, drug use status out of the physician's recommendation and going to regular health check-ups affected the quality of life, compliance with treatment and taking an active role situations. CONCLUSION: It has been determined that patients' activation levels, their compliance with treatment and their quality of life is low so that taking an active role in the management of illnesses of patients could improve treatment compliance and increase their quality of life.