Sürdürülebilir ve sağlıklı gıda tüketimine yönelik davranışsal niyetlerin belirleyicileri üzerine bir araştırma

Abstract

Artan dünya nüfusuna bağlı olarak artan tüketici talebi ve üretim teknolojilerinin gelişmesi doğal kaynakların daha hızlı tüketilmesine sebep olmaktadır. Söz konusu bu gelişmeler insanlığın ve dünyamızın geleceğini tehdit eder bir hale gelmiştir. Dünya üzerinde tüm canlıların yaşam döngüsünün korunması ve insanlığın geleceği için tek koşul üretimde ve tüketimde sürdürülebilirliğin sağlanması olarak görülmektedir. İktisat ve işletme yanında diğer bilim dallarında çalışan bilim insanları, hükümetler, çeşitli uluslararası örgütler ve aktivistler "sürdürülebilirlik" kavramına giderek daha çok önem vermektedirler. Bu çalışmada, sürdürülebilirlik kavramı gıda tüketimi açısından incelenmiştir. "Sürdürülebilir gıda tüketimi" kavramı tüketicilerin gıda ürünleri tercihlerini değerlendirirken gelecek kuşaklar yanında kendi sağlıklarını ve ürünlerin organik olarak üretilip üretilmediklerini düşünerek yaptıkları tüketime verilen addır. Günümüzde ekolojik dengenin korunması ve sürdürülebilir tüketim konularında farkındalık ve bilinç düzeyi artan tüketiciler gıda tüketimi konusunda tercihlerini değiştirmektedirler. Bu kapsamda tüketicilerin sürdürülebilir gıda tüketimine yönelik davranışsal niyetleri incelenmiştir. Sürdürülebilir ve gıda tüketiminde tüketicilerin davranışsal niyetlerinin belirleyicileri olarak sağlıklı yaşam tarzı ve sağlıklı tüketim bilinci değişkenleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca katılımcıların gıda tüketimine yönelik alışkanlıkları, tercihleri, bazı spesifik konulardaki değerlendirmeleri ve yasa yapıcı tarafından gıda güvenliği konusundaki düzenlemelere yönelik algılamaları araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini on sekiz yaşını tamamlamış sağlıklı gıda tüketimi yapan bireyler oluşturmaktadır. Söz konusu tüketicilere ulaşabilmek zaman ve maliyet kısıtları sebebi zor olacağı için sosyal medyada sağlıklı gıda tüketimi çerçevesinde oluşturulmuş ya da konu ile ilgili dernekler tarafından oluşturulan Facebook gruplarına ulaşılmıştır. İhtiyaç duyulan verileri toplamak amacıyla online olarak hazırlanan anket 2017 yılının Şubat – Nisan döneminde sosyal medyada 420 kişiye uygulanmıştır. Anketin analizlerinde SPSS 24.0 programı kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, sağlıklı tüketim bilinci ile sağlıklı yaşam tarzının, sürdürülebilir gıda tüketimine yönelik olarak davranışsal niyeti önemli ölçüde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Due to the increasing world population, the growing consumer demand and the development of production technologies cause the depletion of natural resources more rapidly. Such developments have become a threat to the future of humanity and the world. The only condition for the preservation of the lifecycle of all living things on earth and for the future of mankind is seen as sustainability in production and consumption. Scientists, governments, various international organizations and activists working in branches of science other than economics and business are increasingly giving great weight to the concept of "sustainability". In this study, the concept of sustainability has been examined in terms of food consumption. The concept of "sustainable food consumption" is the consumption that is made by the consumers who consider their preferences for food products, while thinking of their own health as well as the future generations', and question if the products are being produced organically. Today, consumers with increased awareness and consciousness about the protection of ecological balance and sustainable consumption change their preferences about food consumption. In this context, consumers' behavioral intentions towards sustainable food consumption have been examined. The determinants of consumers' behavioral intentions in sustainable food consumption are focused on healthy lifestyle and healthy consumption awareness variables. In addition, participants' food consumption habits, preferences, assessments on some specific topics, and perceptions of regulations on food safety made by the legislator were searched. The sample of the study consists of individuals who have reached eighteen years of age and who consume healthy food. However it would be difficult to reach the consumers in terms of time and money constraints, so Facebook groups formed in the context of healthy food consumption or established by related associations have been reached. The survey, which was prepared online in order to collect the required data, was applied to 420 people in social media in February – April 2017. SPSS 24.0 program was used in the analysis of the questionnaire. When the research findings are examined, it was found that behavioral intention for sustainable food consumption is significantly affected by healthy consumption consciousness and healthy lifestyle.