Üniversitelerde hizmet maliyetinin tespiti : bir devlet üniversitesinde uygulama

Abstract

Türkiye'de 1995 yılında başlatılan kamu mali yönetimi reform çalışmaları sonucunda 2003 yılında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu çıkarılmış, bu doğrultuda gerek bütçe gerekse de muhasebe alanında köklü değişiklikler yapılmıştır. Muhasebe düzenine ilişkin olarak öncelikle Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği yayınlanmış, sonrasında bu yönetmeliğe bağlı olarak çeşitli kurumların muhasebe yönetmelikleri çıkarılmıştır. Sözkonusu yönetmeliklerde kamu kurumlarının mali işlemlerinin kayda alınmasında kullanılacak araçlar, çerçeve hesap planı ve hesap planı detayları gibi muhasebe düzenine ilişkin kurallar yer almaktadır. Bununla birlikte sözkonusu düzenlemelerde kamu kurumlarının faaliyetlerinin maliyetlerinin detaylı olarak belirlenmesine yönelik bir yol haritası yer almamaktadır. Oysa ki faaliyet maliyetlerinin detaylı olarak tespitine de olanak tanıyan bir muhasebe sistemi yöneticilerin birimde yürütülen faaliyetlere yönelik isabetli kararlar almasına destek sağlama noktasında önem arz etmektedir. Bu bağlamda çalışmada, bir devlet üniversitesinin verilerinden hareketle üniversitenin bir biriminde yürütülen faaliyetlerin maliyetinin tespit edilmesi suretiyle kamu faaliyetlerinin maliyetlerinin tespitine yönelik bir yol haritası ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde, Türkiye'de uygulanan devlet muhasebesi sistemi detaylı olarak anlatılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde üniversitelerin mali yapısı ve üniversitelerde muhasebe düzenli anlatılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise bir devlet üniversitesinin bir biriminin verilerinden faydalanılarak birimde gerçekleştirilen faaliyetlerin maliyetleri tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, maliyet dağıtım prosedürlerinin uygun şekilde yapılandırılması durumunda kamu kurumlarının faaliyetlerinin maliyetinin sağlıklı olarak belirlenebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

As a result of reform efforts on public financial management in Turkey in 1995, the 5018 numbered Public Financial Management and Control law was enacted in 2003, and accordingly drastic changes were made both in the field of budget and accounting. In relation on accounting scheme, primarily the General Management Accounting Regulation was published and after that depending on this regulation, the accounting regulations of various institutions were enacted. In the mentioned regulations, the related rules about accounting scheme such as; the tools, framework account plan, and accounting rules that will be used to record the financial transactions of public agencies are included. Beside this, a roadmap is not included for detailed estimation of the costs for the activities of public institutions. An accounting system that enables the determination of detailed operating costs takes an important role for the unit managers to make appropriate decisions for providing supports for the activities that are conducted. In the context of this study, from the data that was obtained from a state university it is aimed to develop a roadmap for the determination of public activities that were conducted at a unit of the university through the identification of activities. In this context in the first part of this study the state accounting system that is applied in Turkey has been described in details. In the second part of this study, the financial structure and accounting scheme of universities have been described. In the third part of this study, utilizing by the data of a unit of a State University the cost of activities that are performed in the unit have been described. In the result of this study, when the the cost allocation procedures are appropriately configured, the costs of the activities of public institutions can be determined healthily.