Dahilde işleme rejiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri

Abstract

Bu tez çalışmasındaki ana hedefimiz, ülkenin toplam ihracatının yarısına yakın bir kısmının gerçekleştirilmesini sağlayan Dahilde İşleme Rejimi'nin (DİR) işleyişinde yaşanan sorunların incelenmesi ve sorunlara yönelik çözüm önerileri üretebilmektir. Bu sorunların tespit edilmesi için anket tekniği kullanılmıştır. Bu tez amacı bakımından açıklayıcı araştırma kategorisinde yer almakta ve nicel araştırma yöntemine dayanmaktadır. Araştırma sonucunda, literatürde yer alan çalışmaların aksine; rejimin haksız rekabet yaratmadığı, ithal bağımlılığı arttırmadığı, cari açığı arttırmadığı, dış ticaret politikası önlemlerini azaltmadığına yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Bununla beraber rejimin istihdamı ve ihracatı arttırdığı, ihracatçı firmalara uluslararası pazarlarda rekabet gücü kazandırdığı ve işletmelerin verimliliğini arttırdığı da tespit edilmiştir. Ayrıca eşdeğer eşya kullanımlarında ve fire oranlarının hesaplanmalarında sorunların yaşandığı anlaşılmıştır. Bu rejimin ülke ekonomisine fayda sağlaması için bazı tedbirlerin alınması gerekmektedir. Eğer bu rejim kapsamında ithal edilen girdilerin yurt içinde üretimi bulunuyorsa, ilgili sektörler desteklenmeli ve yurt içinden tedarik edilmelidir. Bununla beraber yerli ara malı üreticileri de kaliteli üretim yapabilmeleri için çaba sarfetmeleri gerekmektedir. Ayrıca firmaların ihracat yaptıkları ülkelerde bürokratik engellerle karşılaşmamaları ve mevcut müşterilerini de kaybetmemeleri için gerekli tedbirlerin alınarak, gümrük kontrolleri hızlandırılmalı ve ihraç ürünleri gümrüklerde fazla bekletilmemelidir. Bu rejim kapsamında karşılaşılan sorunlar yetkili kuruluşlar tarafından titizlikle incelenerek gerekli önlemler alınmalıdır. Ayrıca sorunların ayrıntılı olarak tespit edilebilmesi için, bu yapılan anket uygulamasının her sektöre ayrı ayrı uygulanmasında fayda vardır. Bununla beraber yerli üreticilerimizin de DİR'e yönelik görüşlerinin alınması ve tutumlarının araştırılması büyük önem taşımaktadır.

Providing nearly half of the total exports in our country, Inward Processing Regime is an important phenomenon to be analysed. This thesis aims at exploring challenges encountered in the Inward Processing Regime operations and at proposing potential solutions to these problems. The questionnaire technique was employed to collect the necessary data to help determine these problems. As per its aim, this research falls under the explanatory research category and it is based on a quantitative research method. Different from previous researches, this study finds that: this regime does not create unfair competition, it does not increase import dependency, it does not increase current account deficit and it does not reduce the impact of trade policy measures. In addition, there was identified a positive impact of this regime in export and employment. Another important finding is the positive impact of the regime in the increased productivity of enterprises and its boosting power to the competitiveness of exporters in international markets. Nonetheless, due to this regime there are some changes that lead to uncertainty and equivalent goods too are found to have experienced several problems. In order for this regime to bring benefits to the economy, some measures need to be taken. When there are goods imported through inward processing regime but that can be domestically produced, then the specific sector must be supported, and domestic production of these products must be promoted. In addition, domestic producers of intermediate goods must apply the necessary techniques to produce products of a better quality. Measures must be taken too to avoid bureaucratic obstacles for firms in the countries they export and prevent the loss of existing customers, speed up customs controls and reduce the time exported goods spend in customs control units. In addition, it is considered relevant to separately identify challenges and problems encountered by competent authorities and take the necessary measures. Lastly, in order to determine the problems in greater details, it is considered of great importance to apply this questionnaire to each sector separately and conduct interviews with domestic manufacturers to collect their views concerning IPR.