Bu tezde Osmanlı Devleti'nde İslam hukuku ve geleneksel normlara dayalı olarak uygulanan keşif ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde modern yöntemlerle uygulanan keşif müessesesi karşılaştırmalı bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Keşif uygulamalarında her iki devletin hukuk sistemleri arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri tespit etmek amaçlanmıştır. Ayrıca, ceza muhakemesine katkısı ile uygulama yöntemlerinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Keşif müessesesinin Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne geçiş sürecinde geçirdiği dönüşüm ile modern ceza muhakemesi sisteminde ne şekilde uygulandığı hakkında açıklamalar yapılmıştır. Bu çalışma, hukuk tarihine ve ceza muhakemesi hukukuna ilişkin literatür taraması, sicil belgelerinin incelenerek örnek uygulamalara yer verilmesi ve karşılaştırmalı analiz yöntemi ile hazırlanmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Osmanlı Devleti ceza muhakemesi hukukunda uygulanan keşfe dair yapılmış çalışmalar incelenmiş ve bu çalışmalardan faydalanılmıştır. Konunun ve uygulamaların daha iyi anlaşılabilmesi için sicillerden örnek uygulamalara yer verilmiştir. Sicillerden, 16., 17., 18. ve 19. yüzyıllarda başta İstanbul olmak üzere Konya, Harput, Amasya, Siirt, Trabzon, Urfa ve Kayseri'de ceza muhakemesine ilişkin keşfin gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Zaman ve mekân sınırlaması olmadan Osmanlı Devleti'nde uygulanan ceza muhakemesine ilişkin keşif örneklerine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde 01/06/2005 tarihinde yürürlüğe giren ve halen uygulanan 5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nda düzenlenen keşif müessesesine dair yapılan çalışmalar incelenmiş ve bu çalışmalardan yararlanılmıştır. Keşfin mevzuattaki yeri analiz edilmiş, Yargıtay kararları ile konunun daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Üçüncü bölümde de her iki devletin ceza muhakemelerinde uygulanan keşif müessesesinin farklılıkları ve benzerlikleri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti ceza muhakemelerinde uygulanan keşif müessesesinin karşılaştırmalı olarak analizi ceza yargılamasının benzer ve farklı yönlerini anlayabilmek açısından büyük önem arz etmektedir. Çalışmayla bir kısım uygulamaların benzer nitelikte olduğu, bir kısım uygulamaların ise farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Bu çalışma, hem hukuk tarihi alanına katkı sağlayacak, hem de günümüz ceza muhakemesi hukukunda keşif uygulamalarının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne geçişte hukuki sürekliliği ve değişimi incelemesi açısından da ayrı bir öneme sahiptir.
In this thesis, the discovery practiced in the Ottoman Empire based on Islamic law and traditional norms and the institution of discovery applied with modern methods in the Republic of Turkey are discussed from a comparative perspective. In discovery applications, it is aimed to identify the differences and similarities between the legal systems of both states. In addition, it is aimed to reveal implementation methods with its contribution to criminal procedure. Explanations were made about the transformation of the discovery institution during the transition from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey and how it was implemented in the modern criminal justice system. This study was prepared by reviewing the literature on the history of law and criminal procedure law, examining registry documents, including sample applications, and comparative analysis method. The study consists of three parts. In the first part, studies on discovery applied in the criminal procedure law of the Ottoman Empire were examined and these studies were benefited from. In order to better understand the subject and applications, sample applications from the registry are included. It has been determined from the records that discovery regarding criminal procedure was carried out in Istanbul, Konya, Harput, Amasya, Siirt, Trabzon, Urfa and Kayseri in the 16th, 17th, 18th and 19th centuries. Discovery examples regarding the criminal procedure applied in the Ottoman Empire are included without any time or place limitation. In the second part, the studies on the discovery institution regulated in the Criminal Procedure Law No. 5237, which came into force on 01/06/2005 and is still implemented in the Republic of Turkey, were examined and benefited from these studies. The place of discovery in the legislation was analyzed, and it was aimed to better understand the subject with the decisions of the Supreme Court. In the third chapter, the differences and similarities of the discovery institution applied in the criminal proceedings of both states were comparatively analyzed. Comparative analysis of the discovery institution applied in the criminal proceedings of the Ottoman Empire and the Republic of Turkey is of great importance in terms of understanding the similar and different aspects of criminal proceedings. The study found that some applications were similar, while some applications showed differences. This study will both contribute to the field of legal history and help to better understand discovery practices in today's criminal procedure law. It also has a special importance in terms of examining the legal continuity and change in the transition from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey
Except where otherwise noted, this item's license is described as http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
