Askeri harcamalar, ekonomik büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişki: Türkiye örneği = The relationship between military expenditures, economic growth, and foreign direct ınvestments: the case of Turkey

Abstract

Askeri harcamalar, bir yandan bir ülkenin güvenliğini sağlamada kritik bir rol oynarken, diğer yandan ekonomik büyüme ve yabancı yatırım girişleri üzerinde çeşitli etkiler yaratabilmektedir. Aristoteles'in Politika 'da ifade ettiği gibi, bir devletin başarısı yalnızca zenginliğe değil, o zenginliğin nasıl yönetildiğine bağlıdır. Bu bağlamda, askeri harcamalarının ekonomik büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlarla olan ilişkisini anlamak, modern devletlerin kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmaları için hayati öneme sahiptir. Bu çalışma, Türkiye'de askeri harcamalar, ekonomik büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkiyi analiz etmeyi amaçlamaktadır. Türkiye'nin 1970-2022 yılları arasındaki verileri kullanılarak gerçekleştirilen çalışmada, askeri harcamaların ekonomik büyüme ve yabancı yatırımlar üzerindeki etkileri kapsamlı şekilde incelenmiştir. Çalışmada öncelikle zaman serilerinin durağanlığı Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) ve Fourier ADF birim kök testleri ile sınanmıştır. Yapılan geleneksel ARDL testi ile Türkiye'de ekonomik büyüme, askeri harcamalar ve doğrudan yabancı yatırımlar arasında anlamlı bir uzun dönem ilişkisi tespit edilememiştir. Buna karşın, yapısal kırılmaların dikkate alındığı FARDL modeli uygulandığında değişkenler arasında uzun vadeli bir eş bütünleşme ilişkisinin varlığı belirlenmiştir. Yapılan analizlere göre askeri harcamalar ile ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi bulunamamış ve bu sonuç yansızlık hipotezini desteklemiştir. Diğer yandan, askeri harcamalar ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında nedensellik tespit edilmiş, ayrıca doğrudan yabancı yatırımlardan askeri harcamalara doğru güçlü bir ekonometrik nedensel ilişki saptanmıştır. Çalışma, Türkiye'de askeri harcamaların yatırımcı algısı ve ekonomik kararlar üzerindeki etkilerini ortaya koymakta ve politika yapıcılar için önemli öneriler sunmaktadır. Bu yönüyle literatürdeki boşluğu doldurarak özgün bir katkı sağlamaktadır.

Military expenditures play a critical role in ensuring a country's security, while also generating various effects on economic growth and foreign direct investment (FDI) inflows. As Aristotle stated in Politics, the success of a state depends not only on its wealth but also on how that wealth is managed. In this context, understanding the relationship between military spending, economic growth, and FDI is of vital importance for modern states aiming to allocate their resources effectively. This study aims to analyze the relationship between military expenditures, economic growth, and foreign direct investment in Turkey. Using data from 1970 to 2022, the study comprehensively examines the impact of military spending on economic growth and FDI. First, the stationarity of the time series is tested using Augmented Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP), and Fourier ADF unit root tests. According to the traditional ARDL test results, no statistically significant long-run relationship was found between economic growth, military expenditures, and FDI in Turkey. However, when applying the FARDL model, which accounts for structural breaks, a long-term cointegration relationship among the variables was identified. The causality analyses reveal no causality between military spending and economic growth, which supports the neutrality hypothesis. On the other hand, a causal relationship was found between military expenditures and FDI, with strong econometric evidence indicating causality running from FDI to military expenditures. This study highlights the effects of military spending on investor perceptions and economic decision-making in Turkey and provides important policy implications. In doing so, it offers an original contribution by addressing a gap in the literature.