Robert Musil'in "Öğrenci Törless'in Bunalımları" Adlı Romanında Edebi Söylem Çözümlemesi = Literary Discourse Analysis in Robert Musil's Novel "The Confusions of Young Master Törless"

Abstract

20.yüzyıl başlarında Avrupa'da çıkan modernite krizi sonucunda düşünen özne modeline geçilmiştir. Bu krizin etkileri edebiyatta, bireyin yalnızlaşması, kimlik arayışı, iç dünyasına yönelişi gibi temalarla geleneksel anlatım biçimlerinden koparak kendisini göstermiştir. Almanca yazın şemsiyesi altında toplanan Avusturya Edebiyatı modernist temsilcilerinden Robert Musil'in, "Öğrenci Törless'in Bunalımları" adlı eseri, Avusturya-Macaristan çift başlı monarşisi döneminde yaşayan bir bireyin toplumsal baskı sonucu yaşadığı bunalımların yanı sıra içerisinde eğitim sistemi ve ahlaki değer yargıların da eleştirildiği çok katmanlı bir roman olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tez çalışması, bahsi geçen eser üzerinde, çağa uygun, nitel bir araştırma yöntemi olan, Foucault'nun öncülük ettiği, Van Dijk, Potter ve Wetherell gibi önemli dilbilimcilerin katkılarıyla gelişen, Söylem Çözümlemesi diğer bir adıyla Söylem Analizi kullanarak, roman içerisinden toplanmış, eğitim sistemi, çökmekte olan burjuva ahlak değerleri, eşcinsellik, dini motif ve kimlik oluşumunu etkileyen gelişimsel faktörleri içeren alıntı örnekleriyle, metni dil düzeyinden ayırarak, söylem düzleminde modern edebiyatın doğası gereği oluşan çok katmanlı anlam yapısını ortaya çıkartmayı hedeflemektedir. Çalışma kapsamında, önce kuramsal alt yapı oluşturulmuş, daha sonra edebiyatla ilişkilendirilip en son uygulama kısmına geçilmiştir. Roman karakterleri ve olay örgüsü aracılığıyla açığa çıkan, değer sistemleri ve bilgi/güç ilişkileri analiz edilmiştir. Çözümlemeler sonucunda; "Öğrenci Törless'in Bunalımları" adlı romanın alan çalışmalarında sadece ergen romanı olarak sınıflandırılmasının yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Romanın arka planında yer alan otorite, disiplin, iktidar ve normatif baskı mekanizmalarının birey üzerindeki etkileri, edebi metnin, yalnızca estetik değer ve kaygı taşımadığını göstermiştir. Musil'in modernite krizini yansıtan, birey, toplum ve iktidar ilişkilerini inceleyen, ideolojik yapıyı ortaya koyan eseri, söylemler aracılığıyla disiplinler arası inceleme imkânı sunmaktadır.

In the early 20th century, as a result of the crisis of modernity in Europe, the thinking subject model was adopted. The effects of this crisis manifested themselves in literature by breaking away from traditional forms of expression with themes such as the isolation of the individual, his search for identity, and his turning towards his inner world. Robert Musil's (Öğrenci Törless'in Bunalımları) "The Confusions of Young Master Törless", one of the modernist representatives of Austrian Literature gathered under the umbrella of German literature, is a multi-layered novel in which the education system and moral values are criticized as well as the depressions experienced by an individual living under the Austro-Hungarian double-headed monarchy as a result of social pressure. This thesis is a qualitative research method, pioneered by Foucault and developed with the contributions of important linguists such as Van Dijk, Potter and Wetherell, also known as Discourse Analysis, By separating the text from the linguistic level, it aims to reveal the multilayered meaning structure formed by the nature of modern literature at the discourse level with quotations that include the education system, decadent bourgeois moral values, homosexuality, religious motifs and developmental factors affecting identity formation. Within the framework of the study, first the theoretical background was created, then it was related to the literature, and finally, the application part was started. Value systems and knowledge/power relations revealed by the novel's characters and plot were analyzed. As a result of the analysis, it was determined that it was not sufficient to classify the novel "Öğrenci Törless'in Bunalımları" as an adolescent novel in the field studies. The effects of authority, discipline, power and normative pressure mechanisms on the individual in the background of the novel have shown that the literary text has not only aesthetic value and concern. Musil's work, which reflects the crisis of modernity, examines the relationship between the individual, society and power, and reveals the ideological structure, offers the possibility of interdisciplinary analysis through discourses.