Yapay zeka destekli reklamcılığın tüketim kültürü üzerindeki etkilerine yönelik nitel bir inceleme = A qualitative study on the impact of AI-supported advertising on consumer culture

Abstract

Bu çalışma, yapay zeka teknolojilerinin reklamcılık alanında kullanımının geldiği seviyenin bireyin tüketim davranışına ve toplum yapısına etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda yapay zeka destekli içeriklerin gösteri toplumu bağlamında nasıl temsiller ürettiğini analiz eden bu araştırma, literatürdeki özgün konumu ile alan yazına katkı sağlamayı ve bilinçli tüketim farkındalığı oluşturmayı hedeflemektedir. Bu belirleme süreci, yapay zeka teknolojilerinin reklam sektöründeki etkisini ve yön verdiği dönüşümleri anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Araştırmanın evrenini dijital medya ve iletişim alanında çalışan bireyler oluşturmaktadır. Bu evrenden yapay zeka temelli reklam platformları konusunda deneyimi olan bilgi ve yeterlilik seviyesine sahip 12 katılımcı amaçsal örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanılmıştır. Toplanılan nitel veriler tematik analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Bu belirleme sürecinde MAXQDA programı kullanılmıştır. Katılımcıların yapay zeka destekli dijital pazarlama stratejilerine yönelik algıları, deneyimleri ve eleştirileri sistematik olarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda ulaşılan verilerden 12 ana tema ve bu temalara bağlı 83 alt tema belirlenmiştir. bu temalar, yapay zekanın birey, tüketim ve toplum eksenindeki çok boyutlu etkilerine ışık tutmaktadır. Elde edilen bulgular, reklamda yapay zeka teknolojilerinin kullanımının tüketimi yönlendiren etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda yeni teknolojiler, toplumsal dönüşümleri hızlandırmakta ve bireylerin yaşam biçimlerini etkilemektedir. Aynı zamanda ortaya çıkan bulgular, teknolojik yeniliklerin tüketici ilgisini artırıcı bir unsur olarak görüldüğünü ve bunun sonucunda yapay zekanın dijital çağın tüketim kültürünü şekillendirdiğini göstermektedir. Sonuç olarak araştırmanın neticesinde karşılaşılan bulgular, reklamcılığın farklı boyutlarında yapay zeka teknolojilerinin etkisini ortaya koymaktadır.

This study aims to demonstrate the current reach of artificial intelligence (AI) technologies in the field of advertising and examine their impact on individual consumer behaviour and broader societal structures. It also examines how AI-driven content creates representations within the society of spectacle. This research is unique within the existing literature and aims to contribute to academic discourse while raising awareness of conscious consumption. A key aim of the study is to understand the impact of AI technologies on advertising and the structural changes they trigger. The research population consists of people who work in the field of digital media and communication. From this group, twelve participants with experience, knowledge and expertise in AI-based advertising platforms were selected through purposive sampling. The data was collected through semi-structured interviews and analysed thematically through MAXQDA software. The participants' perceptions, experiences and critical reflections on AI-driven digital marketing strategies were analysed in detail. The analysis led to the identification of 12 main themes and 83 subthemes that reveal the complex and multidimensional impact of AI on individuals, consumer habits and social norms. The results show that AI is not only a tool for optimising advertising strategies, but also an important factor in accelerating social change and reshaping digital consumer culture. Overall, the study shows the growing role of AI in various areas of advertising.