Oryantalizm bağlamında alman karikatürlerinde Türk algısı (1909-1918) = The perception of Turks in german caricatures in the context of orientalism (1909-1918)

Abstract

Bu çalışma, 1909-1918 yılları arasında yayımlanan Kladderadatsch, Simplicissimus, Fliegende Blätter, ULK, Der Wahre Jacob ve Jugend gibi önde gelen Alman mizah dergilerinde yer alan karikatürler aracılığıyla Doğu'nun nasıl temsil edildiğini veortaya çıkan temsillerin ardındaki oryantalist anlatı yapısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Görsel söylem analizine dayalı araştırma, mizahın sadece eğlence aracı değil, aynı zamanda güçlü bir siyasi ve kültürel propaganda unsuru olduğunu ortaya koymuştur. Karikatürlerde Osmanlı İmparatorluğu, genellikle egzotik, irrasyonel ve geri kalmış bir "öteki" olarak betimlenmiştir. Hilal, fes, cami ve geleneksel kıyafetler gibi oryantalist semboller bu temsillerde sıklıkla kullanılmıştır. Özellikle "Hasta Adam" metaforu ve II. Abdülhamid'e yönelik karikatürler, Osmanlı'nın zayıflığını ve Batı müdahalesine duyduğu ihtiyaç fikrini pekiştiren ideolojik araçlar olarak ön plana çıkmıştır. Balkan Savaşları'nda Osmanlı, edilgen bir figür olarak sunulurken, Çanakkale Savaşı'nda ise Almanya ile birlikte kahramanca bir direnişin simgesi hâline getirilmiştir. Alman kamuoyuna yönelik temsiller, dönemin siyasi gelişmelerine paralel olarak değişkenlik göstermiştir. Tezin temel bulgusu, Alman mizah dergilerinde yer alan Osmanlı temsillerinin sabit ve tek boyutlu olmadığı; aksine, siyasi ve askeri koşullara göre sürekli yeniden üretildiği ve bir propaganda aracı işlevi gördüğüdür.

This dissertation examines how the East was represented through caricatures published in prominent German satirical magazines between 1909 and 1918, including Simplicissimus, Kladderadatsch, Fliegende Blätter, ULK, Der Wahre Jacob, and Jugend. The primary aim is to uncover the orientalist narrative structures underlying these representations and to highlight the ideological functions of visual culture. Utilizing visual discourse analysis, the study demonstrates that humor served as a powerful medium for reproducing and disseminating cultural stereotypes. The Ottoman Empire is portrayed as an exotic, irrational, and backward "other," frequently depicted with orientalist symbols such as the crescent, fez, mosque, hookah, and traditional garments. The "Sick Man" metaphor and caricatures of Abdulhamid II functioned as ideological tools reinforcing perceptions of Ottoman weakness and the necessity for Western intervention. However, in the context of the Gallipoli Campaign and the Turkish-German alliance, the Ottoman Empire was also represented as a symbol of heroic resistance, allowing for more positive depictions. Another key finding is that these orientalist portrayals were not fixed but dynamically shaped by contemporary political and military developments. By revealing how visual culture operated as a means of ideological persuasion, this study contributes to both the field of Orientalism and broader research in media and propaganda. It underscores the significance of caricature as a historical source that reflects and influences public opinion, national identity, and international relations in early twentieth-century Germany.