İran Örgün Eğitim Sisteminin Tarihsel Eleştirisi ve Alternatif Söylemler: 1925-1941 Dönemi = Historical Critique of Iran's Formal Education System and Alternative Voices; (1925-1941)

Abstract

İran etnik ve kültürel çeşitliliğin yüksek olduğu bir ülkedir. Bu ülkenin binlerce yıllık tarihinde çeşitli etnik ve kültürel gruplar bir arada yaşamıştır. Ancak modernitenin gelişi ve ulus devlet yaratma zorunluluğu bu eski düzeni bozdu. On dokuzuncu yüzyılın sonu ve yirminci yüzyılın başında, Aryanizm'in (Aryan halkı) İranlıların ulusal kimliğine dayatılması ve diğer kültürel grupların marjinalleştirilmesinin eşlik ettiği bir ulus devlet inşa etme sürecine tanık olduk. Aynı zamanda İran'da örgün ve modern eğitim Rıza Şah'ın yönetimi altında kurulmuş ve kültürel homojenleşme için hükümetin önemli kolu olarak kullanılmıştır. Bu dönemde hakim söylem bu fikri savunuyordu ve elitlerin ve politikacıların çoğunluğu böyle bir politika istiyordu. Bu kültürel hegemonyaya karşı, pek fazla önemsenmeyen karşıt fikirler ve argümanlar vardır. Mevcut araştırma bu karşıt ve alternatif önermeleri anlamaya çalışmaktadır. Bu soruyu cevaplamak için tematik analiz yöntemini kullandık ve çalışmamız için o dönemin en önemli yayınlarından biri olan Eğitim ve Tarbiye dergisini seçtik. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan bu dergi, dönemin tüm önemli görüş ve tartışmalarını yansıtmaktadır. Yapılan analizler, kültürel asimilasyonu hedefleyen ana söylemin yanı sıra, toplumun entelektüel arenasında daha zayıf da olsa karşıt fikirlerin de mevcut olduğunu göstermektedir. Bu iki zıt düşünce arasındaki fark modernite anlayışına dayanmaktadır. Hakim söylem, moderniteye yönelik mimetik bir tavır sergilemekte ve modernitenin maddi ve manevi tüm bileşenlerini Batı'dan ithal etmek istemektedir. Bunun zıddı olan gürüşler ise İrana özgü bir modernliği yaratmayı düşünüyorlardı. Bu modernlik anlayışında toplumun kültürel çeşitliliğini bir zenginlik olarak görüp, koruma ve bunu İran'a özgü modernitenin bir parçası olarak savunuyorlardı.

Iran is a country with high ethnic and cultural diversity. Various ethnic and cultural groups have lived together in this country's thousands of years of history. However, the arrival of modernity and the necessity of creating a nation-state disrupted this old order. At the end of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century, we witnessed a process of nation-state building accompanied by the imposition of Arianism on the national identity of Iranians and the marginalization of other cultural groups. At the same time, formal and modern education was established under Rıza Şah's rule and was used as an important arm of the government for cultural homogenization. The dominant discourse during this period advocated this idea, and the majority of elites and politicians wanted such a policy. There are opposing ideas and arguments against this cultural hegemony that are not given much importance. The current research attempts to understand these opposing and alternative propositions. To answer this question, we used the thematic analysis method and chose the journal Education and Training, one of the most important publications of that period, for our study. The analyzes show that in addition to the main discourse (cultural assimilation), there are also opposing ideas, albeit weaker, in the intellectual arena of the society. The difference between these two streams of thought is based on the understanding of modernity. The dominant discourse displays a mimetic attitude towards modernity and wants to import all material and spiritual components of modernity from the West. The opposite of this is the idea of creating modernity. In this understanding of modernity, the cultural diversity of society is considered one of the innate characteristics of society and can be defended as part of our modernity.